Τρίτη 31 Ιουλίου 2012

σφοδρός σφετερισμός




Ντάξει. Δε λέω. 
Παράπονο δεν έχω.
Ο κόσμος μου είναι ακόμα 
ασφαλής. 
Σφάλλω εγώ
πάει να πει βάλλω με σφ.


Το σφ το βγάζω απ το σφουγγάρι,
το βάζω στο σφυρί,
το βγάζω και το κοπανώ σ' όλα τα σφάγια
της νύχτας, ραντίζω 
τους ασφόδελους με του σφυγμού 
το σφύριγμα. Κι έτσι
θα σφίγγω πάντα την καρδιά ώσπου
να μου σφαλίσουν
με οικτιρμό τα μάτια. 


Κοιμάμαι, κάνω πως, μπαμπέσικα. 
Πως ονειρεύομαι τα παπουτσόσυκα. 
Ερημητικά κλειστός.
Το σφ το παραχώνω ασφυχτικά.
Χτικιά κι ακρίδες χύνονται 
με ορμή σχεδόν βλακώδη.


Δεν θα στα πρήξω πάλι με τον θάνατο
κι ας μου το δίνει αδιάφορα τ' οκέι 
η δήθεν ελευθέρια ζωή. 


Θα πω γι' αυτούς που ζουν
αφού αυτοί μπορούν μονάχα
να δουν
ν' ακούσουν
ν' ακουμπήσουν
να κουμπώσουν
να κομπιάσουν
να κομπάσουν.


Μπου.




Κι η μουσική θα σέπεται στα μοιργιολόγια. 
Και εις το πνεύμα το σφάγιον...







Υ.Γ.
Όχι. Δεν θα το βάλω εμπρός από τα ρω. 
Δεν θα μεταμφιέσω το ρίγος σε σφρίγος.
Ούτε θα κάνω πως σφραγίζω όταν ραγίζω. 
Όχι στα ρω της ρώγας.
Ούτε στα ρω της ρώμης.




Κυριακή 29 Ιουλίου 2012

άυπνος Λεβιάθαν



Υπήρχαν κακοί και υπήρχαν κακά.
Τώρα υπάρχουν μόνο κακοί.

Λευτερώθηκα από τα κακά.




μτφ. Βασ. Λαλιώτη - Αθήνα 2004




Leviathan



Δυο βδομάδες πασχίζω να γράψω. Το καλοκαίρι θριαμβεύει μάταια αλλά πειστικά προσώρας. Η οθόνη είναι η πύλη ενός χάους που δεν αναδίνει μυρωδιές. Γι' αυτό νικάει το καλοκαίρι. Με τα εντόσθια του Λεβιάθαν διακόπηκε η περιήγηση στις αναζητήσεις διαφορών ανάμεσα στον άνθρωπο και τ' άλλα ζώα, για ν' ανοίξει άλλο ένα θεμελιώδες κεφάλαιο για την υπόθεση MHNYMAL. Αφορμή για την περιήγηση που διακόπηκε σε δύο αναρτήσεις ήταν το κείμενο του Λακάν για τις αποχετεύσεις. Αφορμή για τη νέα περιδίνηση, ίσως, ένα κείμενο του Μπλάνα

Ο Λεβιάθαν ήταν ένα φρικιαστικό κήτος που παραφύλαγε σε δυο - τρεις μεριές της Παλαιάς Διαθήκης, σκολιός ή κροκόδειλος, με φρικιαστικότερο σημείο της εικόνας του το φλογοβόλο στόμα, στην περί Ιώβ εκδοχή. Για τον Χομπς, που εμπνεύστηκε από το τέρας της Αγίας Γραφής, Λεβιάθαν είναι το κράτος· και το κράτος είναι ένας τεχνητός άνθρωπος:

«Τη φύση (την τέχνη με την οποία ο Θεός δημιούργησε και κυβερνά τον κόσμο) η τέχνη του ανθρώπου την μιμείται, όπως σε πλήθος άλλα έτσι και στην δυνατότητα να δημιουργήσει ένα τεχνητό ζώο. Διότι, αφού βλέπουμε πως η ζωή δεν είναι παρά κίνηση μελών, που ξεκινάει από κάποιο ανώτερο μέρος μέσα μας, τι μας εμποδίζει να πούμε πως όλα τα αυτόματα (μηχανές που κινούνται από μόνες τους με ελατήρια και τροχούς όπως τα ρολόγια) έχουν τεχνητή ζωή; Μήπως δεν είναι η καρδιά μας ένα ελατήριο; Τα νεύρα μήπως δεν είναι πολλές χορδές; Και οι αρθρώσεις μήπως δεν είναι πολλοί τροχοί, που δίνουν κίνηση σε όλο το σώμα; Και να ’ταν μόνο αυτό! Η τέχνη προχωρά ίσα με την μίμηση εκείνου του λογικού, ασύγκριτου έργου, του ανθρώπου. Διότι με τέχνη δημιουργήθηκε εκείνος ο τεράστιος ΛΕΒΙΑΘΑΝ που ονομάζουμε ΠΟΛΙΤΕΙΑ ή ΚΡΑΤΟΣ (CIVITAS στα λατινικά) και δεν είναι παρά ένας τεχνητός άνθρωπος, αν και πιο μεγάλος, πιο δυνατός από τον φυσικό που προτίθεται να προστατεύσει και να υπερασπίσει. Κι είναι η κυριαρχία του μια τεχνητή ψυχή, που δίνει ζωή και κίνηση σ’ όλο το σώμα του· είναι οι δικαστές κι οι άλλοι αξιωματούχοι του δικαστικού και του εκτελεστικού σώματος, οι τεχνητές αρθρώσεις του· είναι η επιβράβευση και η τιμωρία (που συνδέουν με την έδρα της κυριαρχίας κάθε άρθρωση και μέλος, παρακινώντας το να πράξει το χρέος του) τα νεύρα, που κάνουν το ίδιο στο φυσικό σώμα· είναι ο πλούτος και οι περιουσίες όλων των επιμέρους μελών η ζωντάνια του· είναι η salus populi (κοινή ασφάλεια) το έργο του· είναι οι σύμβουλοι, που του προτείνουν όλα όσα χρήσιμα πρέπει να γνωρίζει, η μνήμη του· είναι η δικαιοσύνη και οι νόμοι, μια τεχνητή λογική και μια τεχνητή βούληση· είναι η ομόνοια υγεία του· η εξέγερση, αρρώστια του και ο εμφύλιος πόλεμος, θάνατός του. Τέλος, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις, με τις οποίες δημιουργήθηκαν, συνταιριάχτηκαν και ενώθηκαν αρχικά τα μέρη αυτού του πολιτικού σώματος, μοιάζουν μ’ εκείνο το γενηθήτω ή το ποιήσωμεν νθρωπον του Θεού κατά την Δημιουργία».

Το παραπάνω κείμενο θα μπορούσε κάλλιστα να προέρχεται από την καταγραφή των εξομολογήσεων ενός ανθρώπου που πάσχει από παράνοια (τρελού, όπως έλεγαν στον 19ο αιώνα)· δηλαδή ενός ανθρώπου, ο οποίος -παρά την άψογη συγκρότηση του λόγου του- αναπτύσσει ιδέες και πεποιθήσεις εντελώς ασύμφωνες προς την πραγματικότητα.

Δυστυχώς για εμάς, τους ανθρώπους, τα έλλογα ζώα του Αριστοτέλη, τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον πρόλογο του περίφημου βιβλίου Λεβιάθαν ή η Ύλη, η Μορφή και η Ισχύς μιας Εκκλησιαστικής και Αστικής Πολιτείας, που εξέδωσε, το 1651, ο Άγγλος φιλόσοφος, θεμελιωτής του σύγχρονου κράτους και ιδρυτής της πολιτικής φιλοσοφίας, Τόμας Χομπς.

Συνεπώς, θα πρέπει να σταθούμε με απόλυτο σεβασμό απέναντι στο έργο ενός ανθρώπου, που δεν είχε καμία σχέση με την τρέλα, δεδομένου ότι αποτέλεσε την βάση εκπαίδευσης εκατομμυρίων πολιτικών επιστημόνων. Πρόκειται ίσως για μια ασήμαντη σύμπτωση, που παίρνει υπερβολικές διαστάσεις από την αποσπασματική παράθεση, που ίσως δόλια πραγματοποίησε ο υποφαινόμενος.

Πάει καλά. Δεν ήταν παρανοϊκός ο Τόμας Χομπς. Ο παρανοϊκός κατατρύχεται από ιδέες καταδίωξης, είναι παράλογα πεπεισμένος πως όλοι τον επιβουλεύονται, με σκοπό την τελική εξόντωσή του, εξυφαίνοντας συνωμοσίες σε βάρος του, πως οι άλλοι είναι μοχθηροί, επιθετικοί, ανάξιοι εμπιστοσύνης. Ενώ ο Άγγλος φιλόσοφος; Αυτός απλά έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο κατέθετε την «πραγματικότητα»: οι άνθρωποι είναι από την φύση τους εγωιστές, φιλήδονοι, φιλοχρήματοι, επιθετικοί, έτοιμοι πάντα να εξοντώσουν ο ένας τον άλλον, μέχρι να μη μείνει κανένας πάνω σ’ αυτόν τον κόσμο! Γι’ αυτό, έχουμε την ανάγκη ενός Λεβιάθαν, ενός τρομερού Κράτους -μοναρχικού ή δημοκρατικού- που δια πυρός και σιδήρου θα εξασφαλίζει την κοινωνική ειρήνη, με αποτέλεσμα την ευημερία των πολιτών!

Για να μιλήσουμε επί της ουσίας, ο μοναδικός τρόπος λογικής διάκρισης ανάμεσα στις ιδέες ενός παρανοϊκού και στις ιδέες ενός φιλοσόφου -ιδίως πολιτικού- σχετίζεται με την αναφορικότητά τους. Σαν να λέμε: η τρέλα δείχνει πάντα μόνο τον εαυτό της, αναφέρεται πάντα μόνο στην αξία της ως τρέλα, ενώ η φιλοσοφία -κυρίως η πολιτική- δείχνει πάντα κάτι άλλο, αναφέρεται στην διευθέτηση του ζητήματος της συμβίωσης των ανθρώπων. Αν ο Λεβιάθαν, λοιπόν, δεν είναι σύμπτωμα τρέλας, αλλά πολιτική φιλοσοφία, αυτό οφείλεται στο γεγονός πως προσέφερε μια κάποια λύση στους εμπόρους του 17ου αιώνα, οι οποίοι επιθυμούσαν μεν την διάλυση της φεουδαρχίας και της βασιλείας που την στήριζε, αλλά δεν είχαν καμιά διάθεση να αφήσουν τον λαουτζίκο να κάνει ό,τι θέλει. Το πολιτειακό ζήτημα θα μπορούσε κάλλιστα να λυθεί στην βάση του σχηματισμού μιας νέας εξουσίας, η οποία θα ήταν στα μέτρα τους, αλλά θα παρέμενε απόλυτη εξουσία. Και αφού οι ιδέες του Χομπς μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μια νέα πραγματικότητα, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν παρανοϊκές.

Ωστόσο, τόσο τα κράτη που φτιάχτηκαν στην βάση των ιδεών του Άγγλου φιλοσόφου όσο και εκείνα που μπορούσαν να δικαιολογήσουν μια χαρά τον εαυτό τους στην βάση της «κακεντρέχειας» των ανθρώπων, παρήγαγαν απίστευτες ποσότητες παράνοιας. Οργανωμένα, ναι! Συγκροτημένα, ναι! Αλλά υγιή, ποτέ! Στην πραγματικότητα, συστηματοποίησαν τον εμφύλιο πόλεμο, την συνεχή βία, την παραβίαση των στοιχειωδών φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ανέβασαν την τρέλα στην εξουσία και αφού έγιναν πραγματικότητα με την εγγύηση πάλι των φιλοσόφων (ό,τι είναι πραγματικό είναι λογικό και ό,τι είναι λογικό είναι πραγματικό, διακήρυττε ο Γερμανός φιλόσοφος Χέγκελ) άνοιξαν ένα νέο πεδίο τρέλας: την αμφισβήτηση του κράτους και των κοινωνικών απόψεων που προσπαθεί να επιβάλει.

Ο Γιώργος Μπλάνας κλείνει την Παγκόσμια Ιστορία της Τρομοκρατίας, που εκδόθηκε φέτος και οι εκδόσεις Vakxikon την διαθέτουν δωρεάν σε ebook, με το πιο πάνω κεφάλαιο που επιγράφεται Κράτος και Τρέλα. Στην αρχή της Εισαγωγής τού Λεβιάθαν του Χομπς, που χρησιμοποιεί ο Μπλάνας, ο Λεβιάθαν παρουσιάζεται χωρίς αναφορά στα εντόσθιά του. Αρθρώσεις, νεύρα, μνήμη ναι, έχει. Και τεχνητή λογική, και τεχνητή βούληση, και ψυχή. Ψυχή του Λεβιάθαν είναι η κυριαρχία του. 

Τα κράτη, υποστηρίζει ο Μπλάνας, ανέβασαν την τρέλα στην εξουσία. Ποια τρέλα; Σε σχέση με τη φύση του ανθρώπου; Ποια είναι αυτή; Υπάρχει ανθρώπινη φύση; Ο Χομπς υποστηρίζει ότι το κράτος - Λεβιάθαν θα προστατέψει τους ανθρώπους απ' τους ανθρώπους, που απ' τη φύση τους είναι, ο καθένας για τον άλλον, λύκοι. Homo homini lupus, επανέλαβε: ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος. Ας συμφωνήσουμε λοιπόν να βάλουμε το κράτος να μας φυλάει από εσάς, να σας φυλάει από εμάς. Ή μάλλον όχι. Καμία συλλογικότητα. Να με φυλάει, να σε φυλάει, λύκε.






Γιατί τρομοκρατούν οι άνθρωποι; αναρωτιέται ο Γ. Μπλάνας στο Προανάκρουσμα του βιβλίου του. Γιατί είναι άνθρωποι, απαντά ο ίδιος. Τρομοκράτες εκ φύσεως ή εκ παιδεύσεως; Λίγες σελίδες μετά, θα προτείνει: Θα πρέπει κάποια στιγμή να αποδεχθούμε την αλήθεια: οι άνθρωποι -εμείς και οι άλλοι- δεν είμαστε παρά προϊόντα των θεσμών μας: ανάποδα θηρία, άγγελοι σαρκοβόροι δηλαδή. Ο μοναδικός τρόπος να υπάρχουμε είναι οι θεσμοί. Δεν γνωρίζουμε άλλον τρόπο να είμαστε άνθρωποι. Δεν είμαστε άνθρωποι έξω από τους θεσμούς, αλλά αφηρημένες έννοιες, ευχολόγια τρομαγμένων διανοουμένων. Και τους θεσμούς ποιος τους φτιάχνει; Κι η φύση η ανθρώπινη; Είναι κακή ή μήπως καλή; 

Οι δυϊσμοί μάς ταλαιπωρούν παντού. Η θουκυδίδεια κρίση του Χομπς (που μετέφρασε την Ιστορία του πελοποννησιακού πολέμου απ' το πρωτότυπο) αρκεί για να εξηγήσει τις εξουσίες της καθημερινότητάς μας; Μια υπέρτατη αρχή καθορίζει κάθε στιγμή μας; Κι είναι η φύση μας που αξίζει τον Λεβιάθαν; Πρέπει δηλαδή να προβληματιζόμαστε καλοκαιριάτικα επειδή ο πατέρας του Χομπς εγκατέλειψε απροειδοποίητα την οικογένειά του με αφορμή τον τσακωμό του μ' έναν παπά και μετά ο μικρός Τόμας φοίτησε σε εκκλησιαστικό σχολείο; Ξέρω 'γω; 

Θα σταματήσουμε τώρα τέτοιου είδους προβληματισμούς. Για Αύγουστο. Τον Αύγουστο οι αναρτήσεις στο μπλογκ MHNYMAL είναι ΜόΝΟ (ή ΚυΡίΩς) ΜουΣιΚή. Επάνοδος στα μείζονα από Σεπτέμβρη. Να πούμε ξανά για το καλό, για το κακό, τη φτώχια και τα πλούτη που λέει κι ο Μπακιρτζής σ' ένα άσμα της οικογενείας τού Θε μου μεγαλοδύναμε και της Λιτανείας του Τσιτσάνη...





δεν έχει ύπνο ο λεβιάθαν
καθώς το ξέρουν όσοι πάθαν
κι όσοι δεν πάθαν κάτι ξέρουν
απ' τ' ανθρωπάκια του υποφέρουν

ύπνο δεν έχει· ούτε αιτία
να κοιμηθεί· στα εφετεία
με υπνωτισμένες τις αρθρώσεις
προσθέτει κράτους επιστρώσεις


Δευτέρα 16 Ιουλίου 2012

τα περιττώματα του Λακάν
στα εντόσθια του Λεβιάθαν


Coil - Ostia      ~ x83x ~

 Η αναζήτηση ειδοποιού διαφοράς των ανθρώπων από τ' άλλα ζώα (και με την εξελικτική έννοια), μας παρέσυρε στην προηγούμενη ανάρτηση στον ιδιαίτερο χώρο, το μέρος, όπου η απόληξη του εντερικού σωλήνα ματίζεται δια της λεκάνης - αντάπτορα με τον σωλήνα της αποχέτευσης. Η άνωθεν φωτογραφία από την Όστια της Ρώμης διαψεύδει τα περί αποκλειστικά μονήρους χρήσης του μέρους και περιορίζει τη μονήρη παρουσία στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, ο οποίος εννοείται ότι, καθώς παραμένει βουτηγμένος  στην ασύστολη μετανεωτερικότητα, θα μπορούσε να επαναφέρει ή να εφεύρει οτιδήποτε οπουδήποτε, ακόμα και στο μέρος. Όμως κάθε λέξη και κάθε φράση, όπως το μετανεωτερικό μέρος, μπορεί να γεννοβολήσει λερναίες αναρτήσεις· και το λιμάνι της Όστιας μάς θυμίζει τον τόπο όπου δολοφονήθηκε πριν από κοντά σαράντα χρόνια ο Παζολίνι· κι η όλη σκατάσταση (shituation εξ ου και shituationism) φέρνει στο νου το Σαλό...



... αλλά όχι. Συμφωνούμε να φάμε σκατά, αλλά όχι διαρκώς τα ίδια, είπε ο Λακάν σε μια διάλεξή του την οποία θα κοπιάρουμε σε λίγο για να υποστη-ρίξουμε το θέμα μας, που παραμένει η διαφορά των ανθρώπων από τ' άλλα ζώα. Αναφερθήκαμε ήδη στο μαρξικό παράδειγμα της διαφοράς μεταξύ του ανθρώπου αρχιτέκτονα και της εργάτριας μέλισσας, στις σχέσεις συνεργασίας των πρωτόγονων που θυμίζουν τις σχέσεις στην κυψέλη και από εκεί στον Φρόιντ και στην (υποσημείωση, παρέλειψα να αναφέρω, για την) ορθοπόδηση του ανθρώπου, που του επέβαλε το φύλλο συκής κι άνοιξε την κερκόπορτα του πολιτισμού, της αναβλύζουσας πηγής της δυστυχίας μας. 

Έχει παρατηρηθεί ότι ένας έμπειρος τεχνίτης με τα κατάλληλα εργαλεία και μέτρα, θα έβρισκε πολύ δύσκολο να κατασκευάσει κελιά από κερί ίδιου τύπου, κι όμως αυτό εκτελείται από ένα σμάρι μέλισσες που δουλεύουν σε μία σκοτεινή κυψέλη. Σε οποιαδήποτε ένστικτα κι εάν θέλετε να το αποδώσετε, φαίνεται στην αρχή αρκετά δύσκολο να συλλάβουμε πώς αυτές μπορούν να κάνουν όλες τις απαραίτητες γωνίες και επίπεδα ή ακόμα να αντιλαμβάνονται πότε αυτά έγιναν σωστά. Αλλά η δυσκολία δεν είναι και τόσο μεγάλη όσο φαίνεται στην αρχή: όλη αυτή η ωραία εργασία μπορεί να φανεί, νομίζω, ότι προέρχεται από λίγα απλά ένστικτα. 

Η θεωρία του Δαρβίνου για τα ένστικτα, που για τη διατύπωσή της χρησιμοποίησε και το πιο πάνω παράδειγμα για τις μέλισσες στην κυψέλη, αναπτύχθηκε στο έργο του "Η καταγωγή των Ειδών". Λέγεται ότι αυτή η θεωρία επηρέασε τον Φρόιντ που περίπου ταύτισε τον πολιτισμό με αυτό που ο Δαρβίνος ονόμαζε εξημέρωση των ενστίκτων. Ο άνθρωπος λοιπόν είναι ένα ζώο με εξημερωμένα ένστικτα. Για τα οποία δεν ευθύνεται μόνο η φυσική επιλογή, αλλά και η συνήθεια, που σε ένα ζώο μπορεί να επιβληθεί με την πρόκληση πόνου και φόβου ώστε όπως λέει ο Δαρβίνος να εκπολιτιστεί. Κάθε άνθρωπος εκπαιδεύεται, δηλαδή εκπολιτίζεται, από τη βρεφική του ηλικία. Έτσι, για παράδειγμα, παύει να θεωρεί ότι τα περιττώματά του είναι ένα δώρο δικό του προς τους οικείους του. Ίσως σ' αυτή την άλλοτε προκλητική ιδέα να κρύβεται η εξήγηση της ανάγνωσης στην τουαλέτα. Η ανάγνωση δικαιολογεί την καθυστέρηση στο μέρος, η απασχόληση του εγκεφαλικού φλοιού με την απολαυστική ανάγνωση επιτρέπει στον εσώτερο εγκέφαλο να απολαμβάνει το χέσιμο. Ο Georges Perec αναφέρεται στον Μπουνιουέλ και στον Οδυσσέα του Τζόις, που εδώ και χρόνια υποσχέθηκα στον εαυτό μου να διαβάσω κάποτε:

Ο Λουδοβίκος ΙΔ' έκανε ακροάσεις πάνω στην τρυπητή του καρέκλα. Εκείνη την εποχή αυτό ήταν τρέχουσα κατάσταση. Οι δικές μας κοινωνίες έχουν γίνει πολύ πιο διακριτικές (πρβλ. Το Φάντασμα της ελευθερίας, Le fantôme de la liberté). Οι χέστρες παραμένουν ωστόσο ένας προνομιούχος χώρος ανάγνωσης. Ανάμεσα στην κοιλιά που ανακουφίζεται και στο κείμενο, εγκαθιδρύεται μια σχέση βαθιά, κάτι σαν έντονη διαθεσιμότητα, μια αύξουσα προσληπτικότητα, μια ευτυχία της ανάγνωσης: μια συνάντηση των σπλάχνων και του νοητού για την οποία κανείς, μου φαίνεται, δεν μίλησε καλύτερα από τον Joyce: "Βολεμένος στο θρόνο ξεδίπλωσε το περιοδικό του, γυρίζοντας τις σελίδες πάνω στα γυμνά του γόνατα. Κάτι πρωτότυπο κι ευχάριστο. Δεν υπάρχει λόγος να βιάζεσαι. Βάστα λίγο. Το βραβευθέν διήγημα του περιοδικού μας, "Το αριστοτεχνικόν τέχνασμα του Μάτσαμ". Υπό κ. Φιλίπ Μπιούφοϋ, μέλους της λέσχης των θεατροφίλων, Λονδίνον. Αμοιβή μιας γκινέας κατά στήλην κατεβλήθη εις τον συγγραφέα. Τρεις και μισή στήλες. Τρεις λίρες, δεκατρία σελίνια και έξι πένες. 
Διάβασε ήρεμα, αυτοσυγκρατούμενος, την πρώτη στήλη και, ενδίδοντας αλλά και αντιστεκόμενος, άρχισε τη δεύτερη. Στα μισά, η τελευταία αντίστασή του κάμφθηκε και επέτρεψε στα έντερά του να ανακουφιστούν ήρεμα, καθώς διάβαζε και συνέχισε να διαβάζει υπομονετικά, ενώ εκείνη η ελαφρά χθεσινή δυσκοιλιότης είχε παρέλθει. Ελπίζω να μην είναι καμιά υπερμεγέθης και μου ερεθίσει τις αιμορροίδες. Όχι, το ακριβές μέγεθος. Εντάξει. Αχά! Δυσκοίλιος; Πάρτε ένα χάπι κάσκαρα σαγκράντα. Και η ζωή μπορούσε να ήταν έτσι".

Ο Περέκ δεν συνεχίζει την ανάγνωση του Οδυσσέα ως εκεί όπου ο Μπλουμ σκίζει ένα κομμάτι απ' την εφημερίδα για να σκουπιστεί. Όσο για τη σκηνή του Φαντάσματος της Ελευθερίας που εννοεί, προνόησε να μας την υποδείξει σε σχόλιό της στην προηγούμενη ανάρτηση η xtina:


 

Θα ήθελα με αυτή την αφορμή να επιστήσω την προσοχή σας σε μια μείζονα διαφορά, που δεν έχουμε ίσως αρκετά αναδείξει, ανάμεσα στον άνθρωπο και στα ζώα. Αξίζει να υπογραμμιστεί, ακριβώς επειδή την ξεχνάμε. Μιλώ για μια διαφορά στο πλαίσιο της φύσης διότι δεν θέλω να κάνω κουλτουραλισμό. 
Διαφορετικά από ό,τι συμβαίνει σε όλα τα επίπεδα του ζωικού βασιλείου - αρχίζοντας από τον ελέφαντα και τον ιπποπόταμο και τελειώνοντας στη μέδουσα - ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται μέσα στη φύση από την εξαιρετική δυσχέρεια που του προκαλεί - πώς να το πούμε αυτό, Θεέ μου, με τον πιο απλό τρόπο; - η αποχέτευση των κοπράνων. 
Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο για το οποίο αυτό συνιστά πρόβλημα, εννοώ τεράστιο πρόβλημα. Δεν το συνειδητο-ποιείτε γιατί έχετε μικρές συσκευές που τα απομακρύνουν. Δεν φαντάζεστε πού πηγαίνουν στη συνέχεια. Με αγωγούς όλα αυτά συγκεντρώνονται σε καταπληκτικά μέρη που ούτε υποψιάζεστε, όπου συσσωρεύονται και κατόπιν υπάρχουν εργοστάσια που τα επαναπροσλαμβάνουν, τα μετατρέπουν και φτιάχνουν με αυτά πάσης φύσεως πράγματα που επανέρχονται στην κυκλοφορία μέσω της ανθρώπινης μηχανής που είναι μια βιομηχανία κλειστού κυκλώματος. Είναι εντυπωσιακό ότι δεν υπάρχει, από όσο ξέρω, μάθημα πολιτικής οικονομίας για να αφιερώσει σε αυτό το ζήτημα ένα ή δύο μαθήματα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο απώθησης που, όπως όλα τα φαινόμενα απώθησης, συνδέεται με τις αναγκαιότητες της ευπρέπειας. Μόνο που δεν διακρίνουμε πολύ καλά ποιας ευπρέπειας. 
... ... ... ... ... ...

Είναι πάντοτε σκανδαλώδες να μιλάει κανείς γι' αυτό, ενώ αποτελούσε πάντοτε τμήμα εκείνου που αποκαλούμε πολιτισμός. Ένας μεγάλος πολιτισμός είναι κατ' αρχάς ένας πολιτισμός που έχει αποχετευτικό δίκτυο. Όσο δεν ξεκινάμε από τέτοιου είδους πράγματα δεν θα λέμε τίποτε το σοβαρό.
Στους λαούς που εδώ και κάποιον καιρό αποκαλούμε, δεν ξέρω γιατί, πρωτόγονους ενώ δεν έχουν απολύτως κανένα χαρακτηριστικό πρωτογονισμού ή ας πούμε στις κοινωνίες με τις οποίες ασχολούνται οι εθνολόγοι - αν και από τότε που θεωρητικοί έβαλαν το πόδι τους εκεί μέσα προφέροντας διάφορες ασυναρτησίες για το πρωτόγονο, το αρχαϊκό, το προ-λογικό και άλλες μπούρδες, κανείς δεν καταλαβαίνει πλέον τίποτε - ε λοιπόν, υπάρχουν λιγότερα προβλήματα αποχετευτικού δικτύου. Και είναι ίσως επειδή έχουν λιγότερα προβλήματα τέτοιου είδους που τους αποκαλούμε άγριους, και μάλιστα καλούς άγριους, και τους αντιμετωπίζουμε σαν ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στη φύση. 
Όμως σχετικά με την εξίσωση μεγάλος πολιτισμός = σωλήνες και υπόνομοι, δεν υπάρχει εξαίρεση. Στη Βαβυλώνα υπάρχουν υπόνομοι, στη Ρώμη δεν υπάρχει παρά αυτό. Η Πόλη αρχίζει εκεί, Cloaca maxima. Έμελλε να βασιλεύσει στον κόσμο. Θα 'πρεπε λοιπόν να ήμασταν περήφανοι. Ο λόγος για τον οποίο δεν είμαστε είναι ότι αν δίναμε σε αυτό το γεγονός όλη του την εμβέλεια - αν μπορώ να το πως έτσι -, θεμελιώδη, θα αντιλαμβανόμασταν την τρομερή αναλογία που υπάρχει ανάμεσα στο αποχετευτικό δίκτυο και τον πολιτισμό. 

Στο κομμάτι αυτό από την ομιλία του σε ειδικευόμενους ψυχιάτρους στο Μπορντώ με θέμα "Η διδασκαλία μου, η φύση της και οι σκοποί της", ο Λακάν στέκεται σε μια μεγάλη διαφορά μας από τ' άλλα ζώα: στην επινόηση, κατασκευή και λειτουργία συστημάτων οργανωμένης φυγάδευσης των περιττωμάτων μας. Αρχαίες ινδικές και μινωικές πόλεις, η Βαβυλώνα 6.000 χρόνια πριν, η Ρώμη βρέθηκαν στην πρωτοπορία. Οι Χαράπειοι, που θεωρείται ότι εφηύραν τον πολεοδομικό σχεδιασμό, δημιούργησαν άρτια δίκτυα αποχέτευσης· δεν νοείται αλλιώς ο πολεοδομικός σχεδιασμός. Δεν νοείται αλλιώς πολιτισμός. Ίσον σωλήνες και υπόνομοι, λέει ο Λακάν. Η ιστορία διαβαίνει από τον οχετό, εξηγούσε στους Άθλιους του 1862 ο Βίκτωρ Ουγκώ. Το δεύτερο βιβλίο του πέμπτου μέρους των Αθλίων επιγράφεται Τα εντόσθια του Λεβιάθαν και ξεκινάει έτσι: Χωρίς κανένα σκοπό, το Παρίσι χύνει κάθε χρόνο στο νερό εικοσιπέντε εκατομμύρια φράγκα. Τα χύνει με τα εντόσθιά του, δηλαδή με τους υπονόμους του. Η επιστήμη σήμερα ξέρει, πως το καλύτερο λίπασμα για τη γη, που αποκτά έτσι μεγάλη γονιμότητα, είναι τα περιττώματα του ανθρώπου. Ο Ουγκώ, θιασώτης του ιερού νεωτερικού τρίπτυχου τάξη - καθαριότητα - ομορφιά, γκρινιάζει γιατί δεν αξιοποιούνται τα περιεχόμενα του δικτύου αποχέτευσης του Παρισιού, όπου έναν αιώνα μετά θα κατέληγαν και τα περιττώματα του Λακάν, όταν μάλιστα σπαταλούνταν μεγάλα ποσά για τη μεταφορά περιττωμάτων πιγκουίνων από τον νότιο πόλο. Ακόμα, εξαίρει την αποφασιστική συμβολή του Μπρυνεζώ που με την άδεια του Ναπολέοντα καθάρισε, τακτοποίησε κι ομόρφυνε τον βόρβορο. Στο δεύτερο κεφάλαιο των Εντοσθίων του Λεβιάθαν αναφέρεται στην Ιστορία των Υπονόμων:

Όταν πια δεν χρειάζονται, οι ακαθαρσίες του πολιτισμού πέφτουνε σ' αυτόν τον βόθρο της αλήθειας, όπου υπάρχουνε σκοτάδια, μα όχι και μυστικά. Καθετί στον υπόνομο παίρνει την οριστική του μορφή. Και οι σωροί των ακαθαρσιών έχουνε αυτό το πλεονέκτημα: πως δε λένε ψέματα. Δείχνονται όλα γυμνά, με την απαίσια μορφή του τέλους. Η σπασμένη μπουκάλα μιλάει για το μεθύσι, το χαλασμένο καλάθι για το σπίτι, το κέρμα της δεκάρας πρασινίζει με ειλικρίνεια, το χρυσό νόμισμα, που βγαίνει από το χαρτοπαίγνιο, κυλάει δίπλα στο σκοινί του κρεμασμένου, το χλωμό έμβρυο της έκτρωσης πέφτει τυλιγμένο στα φουστάνια που χόρεψαν τις απόκριες, η δικαστική τήβεννος σούρνεται κοντά στο φόρεμα της σαντέζας. Δεν είναι συναδέλφωση αυτή; Μεταξύ του όλα φέρνονται με θάρρος και οικειότητα. Πέφτει η μάσκα - κι ο οχετός τα λέει όλα ωμά, σαν κυνικός φιλόσοφος. 
Όμορφο πράμα η ειλικρίνεια της ακαθαρσίας, γιατί ξεκουράζει την ψυχή. Χορταίνει κανείς πάνω στη γη με το θέαμα της πολιτικής σοφίας, της ανθρώπινης δικαιοσύνης, των επαγγελμα-τικών ικανοτήτων. Παραφουσκώνει με τις υποκριτικές αυστη-ρότητες, με τ' άψογα ντυσίματα, με το γεμάτο σπουδαιοφάνεια και σοβαροφάνεια ύφος και ξαλαφρώνει όταν μπει στον οχετό και αντικρύσει μέσα στη βρωμιά όλ' αυτά, γιατί εκεί είναι η θέση τους. 



Old French Song  ~cubusdk~


Οι χαϊντεγκεριανοί πιστεύουν ότι αυτό που μας ξεχωρίζει από τ' άλλα ζώα είναι η οντολογική διαφορά του Dasein, η επίγνωση του θανάτου. Δυσκολεύομαι να συμφωνήσω. Δυσκολεύομαι να πω ότι ξέρω πως θα πεθάνω, αφού μιλώ για κάτι τελείως άγνωστο, αν και πεποίθησή μου είναι ότι όπως όλα τα ζώα έτσι θα πεθάνω και 'γω ο τυχών άνθρωπος, οριστικά και παντοιοτρόπως. Δεν ξέρω αν τα ζώα δεν έχουν επίγνωση του θανάτου, ίσως να 'ναι κι έτσι, πάντως τον νιώθουν τον θάνατο, όταν περιφέρει, πριν τα θάψει, τα λάφυρά του, γίνονται μάρτυρες της αχορτασιάς του, δεν ξέρω αν γίνεται να μην φοβούνται το δικό τους τέλος, πάντως τρόμο στον κίνδυνο νιώθουν, τι να φοβούνται αν δεν φοβούνται τον θάνατο; Ο Σωτηράκης, το σκυλάκι μας, δεν έβγαλε άχνα, μόνο κοιτούσε συνέχεια απ' το παράθυρο της σκάλας στο σαλόνι του διπλανού σπιτιού όσο ήταν μέσα το φέρετρο με τον πατέρα μου. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα είχε σηκώσει τον κόσμο με τόσους επισκέπτες. 



Fleur sur Merde ~Liparian~

Στην προηγούμενη και στην παρούσα ανάρτηση οι ματισμένοι σωλήνες των εντέρων και της αποχέτευσης χρησιμοποιήθηκαν για την κατανόηση των διαφορών ανθρώπων και λοιπών ζώων. Νομίζω ότι τελευταία το κάθε μήνυμα δεν είναι minimal ως προς τη χωρική του διάσταση. Μάλλον θα πρέπει να μαζεύομαι σιγά σιγά. 

Εκείνοι που μελετάν την κοινωνία, πρέπει να μπούνε σε τούτα τα σκοτάδια. Αποτελούν μέρος του εργαστηρίου τους αυτοί οι οχετοί, έγραφε ο Ουγκώ για τους υπονόμους του Παρισιού. Δεν ξέρω αν ο Ηλίας Πετρόπουλος, που μελετούσε με τον καταδικό του τρόπο την κοινωνία, είχε διαβάσει αυτές τις γραμμές. Πάντως είχε ζητήσει απ' τη γυναίκα του να πετάξει τη στάχτη του σ' έναν υπόνομο του Παρισιού.





η ινδόλη, η σκατόλη, το υδρόθειο, οι μερκαπτάνες
τα συστατικά είναι ίδια σε θεούσες και πουτάνες
κι αν διαφέρουνε εν μέρει εκ του είδους του φαγιού
που αλλάζει με τα μέρη ή την τάξη του σογιού
στα ίδια εντόσθια διαφεύγουν απαλά να πλανηθούν
τα πολύτιμα τα δώρα· σε βιοκά θα διαλυθούν






 Η μετάφραση του κεφαλαίου για το Ένστικτο από την Καταγωγή των Ειδών 
είναι του επίκ. καθηγητή του Τμήματος Βιολογίας του Παν. Πατρών Κωνσταντίνου Σταματόπουλου. 

Η μετάφραση του κομματιού από τον Οδυσσέα του Τζόις στο βιβλίο του Περέκ 
είναι του Σωτήρη Καψάσκη (εκδ. Κέδρος 1990).

Η μετάφραση των Αθλίων 
είναι του Γιάννη Κουχτσόγλου (εκδ. Δαμιανός - Αθήνα 1968).

Για τα λοιπά στις παραπομπές.

Μαρίλδα, όταν γυρίσεις από Σαμοθράκη 
και τα βρεις,  μην ανησυχήσεις. 
Είναι παροδικά. 


Πέμπτη 5 Ιουλίου 2012

τα ίδια σκατά


     Σε τι διαφέρουν οι άνθρωποι από τ' άλλα ζώα; Τις προάλλες παραλίγο να μας παρασύρει αυτό το ερώτημα και να λοξοδρομήσουμε από τη συμπαθή απορία ούτω ποία;. Στο μεταξύ, διαδόθηκε η φαντασιοπληξία περί ιστοσελίδας τού θανάτου· ας παραδοθούμε πια στην αγωνία για τις διαφορές μας με τ' άλλα ζώα.

Η αράχνη κάνει δουλειές πού μοιάζουν μ' αυτές που κάνει ο υφαντής, καί η μέλισσα με τό χτίσιμο των κυττάρων της κερήθρας της ντροπιάζει κάμποσους ανθρώπους -αρχιτέκτονες. Αυτό όμως πού ξεχωρίζει από τα πριν το χειρότερο αρχιτέκτονα από την καλύτερη μέλισσα είναι ότι έχει κιόλας φτιάξει το κύτταρο στο κεφάλι του, προτού το φτιάξει στο κερί. Στό τέλος τού προτσές της εργασίας προκύπτει ένα αποτέλεσμα πού υπήρχε κιόλας από την αρχή στην παράσταση του εργάτη, δηλαδή υπήρχε κιόλας ιδεατά.

     Η γνωστή αυτή ιδέα του Μαρξ, από το 5ο κεφάλαιο του 1ου τόμου του Κεφαλαίου, χρησιμοποιήθηκε συχνά για διάφορους παραδειγματισμούς, σε αντίθεση με εκείνη του 11ου κεφαλαίου του ίδιου τόμου με θέμα τη συνεργασία:

Η συνεργασία στο προτσές της εργασίας, όπως τη βρίσκουμε να επικρατεί στις αρχές του πολιτισμού της ανθρωπότητας, σε κυνηγετικούς λαούς ή λ.χ. στη γεωργία των ινδικών κοινοτήτων, στηρίζεται από τη μια μεριά στην κοινοχτημοσύνη των όρων παραγωγής και από την άλλη στο ότι το χωριστό άτομο έχει ακόμα αποσπαστεί τόσο λίγο από τον ομφάλιο λώρο της φυλής ή της κοινότητας, όσο το άτομο μέλισσα από την κυψέλη.

active member - OriginalistasLowBap

     Οι τροφοσυλλέκτες σ' αυτές τις αρχές του πολιτισμού (λέξη - κλειδί που μπορεί να ξεκλειδώσει ατέλειωτες συζητήσεις), δεν είχαν ακόμα ακούσια ρυθμίσει τα βήματα των κοινωνιών τους στην πολιτισμική εξέλιξη που, σύμφωνα με τον Φρόιντ, είναι ο αγώνας ζωής του ανθρώπινου είδους

Γιατί οι συγγενείς μας, τα ζώα, δεν έχουν τέτοιον πολιτισμικό αγώνα; Δεν το ξέρουμε. Πολύ πιθανόν μερικά από αυτά, οι μέλισσες, τα μυρμήγκια, οι τερμίτες αγωνίσθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια ώσπου να φτάσουν σε εκείνους τους κρατικούς θεσμούς, σε εκείνη την κατανομή των λειτουργιών, σε εκείνον τον περιορισμό των ατόμων τους που θαυμάζουμε σήμερα. Χαρακτηριστικό για την σημερινή μας κατάσταση είναι ότι οι αισθήσεις μας μας λένε πως σε καμία από αυτές τις πολιτείες των ζώων και με κανέναν από τους ρόλους που έχουν ανατεθεί εκεί στο ξεχωριστό ον δεν θα ήμασταν ευτυχισμένοι. Σε άλλα ζώα είναι δυνατόν να έχει επέλθει ισορροπία ανάμεσα στις επιδράσεις του περιβάλλοντος και στις αντιμαχόμενες μέσα τους ορμές και έτσι η εξέλιξη να έχει οδηγηθεί σε στασιμότητα. Στον πρωτόγονο άνθρωπο μια νέα εφόρμηση της λίμπιντο προκάλεσε ίσως νέα έξαψη της ορμής της καταστροφής. 

     Αυτή η ορμή της καταστροφής, εξηγεί ο Φρόιντ, είναι που αντιπαλεύει την ορμή της ζωής, τον αγώνα ζωής του ανθρώπινου είδους. Τι να πεις... Και τι να πιεις, βεβαίως. Ας μην λοξοδρομήσουμε όμως (ο ίδιος πάντα κίνδυνος)... Ο πολιτισμός άρχισε ν' αναβλύζει δυστυχία πριν ακόμα υπάρξει. Ήταν η (ιστορική) στιγμή που ο άνθρωπος στάθηκε στα δύο πόδια: 



Η υποχώρηση των οσφρητικών ερεθισμάτων φαίνεται όμως πως είναι συνέπεια της απομάκρυνσης του ανθρώπου από τη γη, της ικανότητάς του να βαδίζει όρθιος, που κάνει τα μέχρι τώρα καλυμμένα γεννητικά του όργανα ορατά και να χρειάζονται κάλυψη, και δημιουργεί έτσι την αιδώ. Στην αρχή της μοιραίας πολιτισμικής διαδικασίας πρέπει να βρισκόταν δηλαδή η ορθοπόδηση του ανθρώπου. 

     Αηδία, λοιπόν. Τα σκατά προκαλούν αηδία, είναι η κοινότοπη διαπίστωση του συγγραφέα τού "Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας". Εξίσου κοινότοπη είναι η παρατήρηση ότι τα αποβαλλόμενα παραπροϊόντα του μεταβολισμού δεν προκαλούν αηδία στον ίδιο τον αποβολέα. Κι όταν ο τελευταίος είναι παιδί, δεν κωλώνει να τα οσφραίνεται.

Τα περιττώματα δεν προκαλούν αηδία στο παιδί, αλλά του φαίνονται πολύτιμα σαν αποχωρισμένο κομμάτι του σώματός του. Η εκπαίδευση επεμβαίνει εδώ ενεργητικά για επιτάχυνση της επικείμενης εξελικτικής πορείας, που θα κάνει τα περιττώματα άχρηστα, αηδιαστικά, απεχθή και απορριπτέα. Μια τέτοια επαναξιολόγηση δεν θα ήταν κατά κανέναν τρόπο δυνατή, αν αυτές οι εξαγόμενες από το σώμα ύλες δεν καταδικάζονταν εξαιτίας της ισχυρής οσμής τους να μοιραστούν την τύχη που επιφυλασσόταν στα οσφρητικά ερεθίσματα μετά την ορθοπόδηση του ανθρώπου. Έτσι ο πρωκτικός ερωτισμός υποκύπτει αρχικά στην "οργανική απώθηση", που άνοιξε τον δρόμο στον πολιτισμό. Ο κοινωνικός παράγοντας, που φροντίζει για την παραπέρα μεταμόρφωση του πρωκτικού ερωτισμού, δηλώνεται με το γεγονός ότι παρ' όλες τις εξελικτικές προόδους ο άνθρωπος δεν απεχθάνεται καθόλου την οσμή των δικών του περιττωμάτων, παρά μόνο των άλλων. Ο ακάθαρτος, δηλαδή αυτός που δεν κρύβει τα περιττώματά του, προσβάλλει έτσι τον άλλον, δεν του δείχνει σεβασμό, και το ίδιο μαρτυρούν και οι συνηθισμένες βαριές βρισιές. Δεν θα μπορούσαμε εξάλλου να καταλάβουμε το γεγονός ότι ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το όνομα του πιστότερου φίλου του στο βασίλειο των ζώων σαν βρισιά, αν ο σκύλος δεν κέρδιζε με δύο ιδιότητές του την περιφρόνηση του ανθρώπου, με το ότι είναι ένα οσφρητικό ζώο που δεν αποφεύγει τα περιττώματα και δεν ντρέπεται για τις σεξουαλικές λειτουργίες του. 



     Πάω στο μέρος. Έτσι λέγαμε στο σπίτι το πατρικό όταν ήμουν μικρός. Το  μέρος: άοσμο σημαίνον για τα βρωμερά, για τους άλλους, σημαινόμενά μας.  Ο ομφάλιος λώρος του μέρους είναι η λεκάνη της τουαλέτας, που πολλοί τη λένε χέστρα, κι άλλοι χεστρώνα. Εκεί γίνεται η μάτιση του εντερικού σωλήνα με τον σωλήνα της αποχέτευσης, ο οποίος οδηγεί είτε στον βόθρο είτε στο αποχετευτικό δίκτυο. Η Erika Jong παρουσιάζει στο βιβλίο της "Ο φόβος της πτήσης" τους διάφορους δυτικούς τύπους χεστρών. Την ανάλυσή της προχωρά πιο πέρα ο Σλαβόι Ζίζεκ. Στη σχετική αναφορά του Α. Τ. Δρατζίδη, στην ΑΣ Κακών Τ, μαθαίνουμε ότι εκεί στην περιοχή του Έβρου το μέρος είναι ο πίσω. Η Jong εξηγεί ότι οι γερμανικές τουαλέτες έχουν την τρύπα μπροστά  κι έτσι ο αφοδεύων μπορεί να επιθεωρεί τα απόβλητά του. Η ίδια θεωρεί ότι άνθρωποι που μπορούν να φτιάξουν τέτοιες τουαλέτες είναι ικανοί για όλα, όπως το Τρίτο Ράιχ. 


     Όταν ήμαστε μικροί μας μάθαιναν να τα λέμε κακά. Τα κακά ήταν κακά και ο εκπολιτισμός μας ξεκινούσε από εκεί. Πφού κακά ήταν μια εκπαιδευτική έκφραση αηδίας. Η πράξη της αφόδευσης είναι μια πράξη αυνανιστικού επιπέδου, όχι κυριολεκτικά, αλλά με την έννοια της μονήρους πράξης. Μόνο παιδιά και σκατολάγνοι θα το διέψευδαν. Όταν κάποιος θέλει να πάει στο μέρος, όχι προς νερού του αλλά για χέσιμο, μπορεί να ανακοινώσει πάω για την ανάγκη μου. Η ανάγκη δημιουργείται όταν εξαιτίας μαζικών κινήσεων στο ορθό χαλαρώνει ο μέσα σφιγκτήρας μυς του πρωκτού και πλέον θα πρέπει να σφιχτεί εκούσια ο έξω σφιγκτήρας, μια και ο μέσα δεν ελέγχεται. Το ίδιο συμβαίνει και με τ' άλλα ζώα με τα οποία έχουμε σχεδόν ολόιδιο γενετικό υλικό. Και εκείνα ελέγχουν την αφόδευση. Αλλά δεν σιχαίνονται, δεν αηδιάζουν. Η γάτα, λένε, είναι καθαρή· γιατί σκάβει, κάθεται στη γουβίτσα, τα κάνει κι ύστερα τα μουλώνει. Αντίθετα ο σκύλος δεν ενδιαφέρεται να κρύψει τα αριστουργήματα του μεταβολισμού του. Όμως η γάτα, που φτιάχνει αυτές τις αυτοσχέδιες τουαλέτες μιας χρήσης, γυρίζει μετά το κεφάλι και γλύφει τον πρωκτό της για να τον καθαρίσει. Στην πανανθρώπινη ανάγκη της ανακούφισης αναφέρεται το βιβλίο The Big Necessity της Rose George, που παρουσίασε η Cynical πριν από τέσσερα χρόνια, με τίτλο Η πολιτική της αφόδευσης

     Αν στο slang.gr κάνουμε αναζήτηση για τη λέξη σκατά θα πάρουμε 790 αποτελέσματα. Ανάμεσά τους, ο γνωστός στίχος από ποίημα του Σουρή σκατά ο μεν, σκατά ο δε, σκατά ο κόσμος όλος... Στο ίδιο ποίημα περιέχεται και η γνωστή κατάρα σκατά να φας, σκατά να πιεις, σκατά να πας να χέσεις, από σκατά να σηκωθείς και σε σκατά να πέσεις. Οι σχετικές αναφορές στο διαδίκτυο είναι ουκ ολίγες, τι δεν βρίσκεις άλλωστε σ' αυτό το χάος. Όμως βγήκαμε πάλι εκτός θέματος. 


     Τα παραπάνω είχαν γραφτεί πριν από τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα μου, που όταν καμιά φορά πήγαινα για κατούρημα μου έλεγε μπορείς να κατουρήσεις και για μένα και να σου χρωστώ ένα χέσιμο; Στο χωριό του, στο χωριό μας, στην Κρήτη, οι μανάδες έσπρωχναν καμιά φορά τα παιδιά ντωνε για να πέσουν πάνω του. Όταν το πρόσεξα μου εξήγησε ότι τον θεωρούσαν πολύ τυχερό και πως έτσι θα 'κλεβαν λίγη από την τύχη του. Πριν από εφτά χρόνια έχασε τον άλλο του γιο και τους διέψευσε. Πάντως η φήμη οφειλόταν στο ότι η μάνα του τον βρήκε κάποτε μωρό πασαλειμμένο με σκατά. Ο παππούς μου δεν την άφησε να πάει να δει γιάιντα κλαίει το κοπέλι· έπρεπε να του κουβαλήσει νερό στο κάτω δωμάτιο που το έχτιζε εκείνες τις μέρες. 

     Κι έτσι, εκτός θέματος πάντα, θυμήθηκα και τη σκηνή εκείνη από το "Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς" του Χρόνη Μίσσιου, που δίνει μιαν άλλη διάσταση στο σκατοπασάλειμμα. Ας είναι καλά ο KostasStCool που το δημοσίευσε στο μπλογκ του και το βρήκα έτοιμο:


Και ξαφνικά, από το βάθος των αποχωρητηρίων, ξεσπάει μια κραυγή: Πίσω, πουτάνες, και σας έφαγα… Εμφανίζεται ένας Καγιανάς θεόγυμνος, όπως τον γέννησε η μάνα του, πασαλειμμένος σκατά απ’ τη κορφή ως τα νύχια. Δεν υπάρχει ούτ’ ένας πόντος καθαρό δέρμα. Στ’ αριστερό του χέρι έχει αγκαλιά έναν τεράστιο κουβά γεμάτο σκατά. Με τρία σάλτα πλησιάζει σε θέση βολής τους επισήμους, όπου έγινε της πουτάνας. Βούταγε το δεξί χέρι στον κουβά, τσάκωνε μια χούφτα σκατά και τα εκσφενδόνιζε με εκπληκτική ευθυβολία, που λένε, στα μούτρα του διευθυντή, στο ντεκολτέ της κυρίας, στα γένια του παπά… Ουρλιαχτά, τσιρίδες, πανικός! Δεν είναι και μικρό πράμα να σε λούζουνε με σκατά πεντακοσίων κρατουμένων.

Την ίδια στιγμή βγαίνουν κι ο Γράσος με τρεις άλλους. Βαστάνε κάτι σίδερα που ‘χουν ξηλώσει από τα κρεβάτια, και πλακώνουν τους φερτάκηδες που, όπως ήταν μαζεμένοι μπροστά μπροστά, δεν προλάβανε να κάνουνε κιχ. Ανάστα ο Κύριος, σου λέω. Άμα υπάρχει Χριστός κι είναι δικός μας, όπως λένε, θα ‘σκασε στα γέλια κει πάνω. Η πόρτα της φυλακής, όπως ξέρεις, είναι πολύ στενή. Με το πρώτο ντου που τους κάνει ο Καγιανάς, έχει φρακάρει από τον παπά κι από μια χοντροκώλα κυρία του κατηχητικού. Ο διευθυντής, πασαλειμμένος σκατά, να φωνάζει «στα όπλα, στα όπλα, πιάστε τους», τι όπλα όμως κι αρχίδια, και ποιος να πάει να τσακώσει τον Καγιανά που γλίστραγε σα χέλι από το σκατό. Εντωμεταξύ, ο Γράσος με τους άλλους έχουν βγάλει εκτός μάχης τους ρουφιάνους του Καραδήμα. Όλοι κάτω ψάθα, κομμένες μύτες, αυτιά, σπασμένα κεφάλια, ένα προαύλιο στρωμένο με τραυματίες, αίμα και σκατά.

Όταν τέλειωσε το πατιρντί, οι μάγκες τραβάνε κάτι ξυράφια και σφάζονται, κι όπως τρέχουν τα αίματα, παίρνουν φόρα και βαράνε τα κεφάλια τους στον τοίχο. Νέτοι κάτω, πτώματα, σου λέω. Κάποτε, όταν αποκαταστάθηκε η κυκλοφορία στην πόρτα, πλακώσανε μέσα οι μπάτσοι με τ’ αυτόματα, μας κλείσανε στους θαλάμους, και μάζεψαν τους τραυματίες. Μάθαμε πως τον Καγιανά, τον Γράσο και τους άλλους τούς πήγαν κατευθείαν, χωρίς καν να τους επιδέσουν, στο τρελάδικο της Κέρκυρας.


σωματική ανάγκη - arsenelumpen

     Το θέμα μας ήταν, μα κάπως λοξοδρομήσαμε, η διαφορά του ανθρώπου από τ' άλλα ζώα. Την επόμενη φορά θα συνεχίσουμε από την άλλη πλευρά της μάτισης αυτών των δυο καθοριστικών για την κατανόηση της διαφο-ράς σωλήνων. Που, βέβαια, παραμένει μικρή. Το δείχνουν και οι αναλύσεις του DNA των διαφόρων ειδών. Θα μπορούσαμε δηλαδή να θεωρήσουμε ότι άνθρωποι και λοιπά ζώα τα ίδια σκατά είμαστε. 


     Μαρίλδα μην ανησυχείς. Είναι παροδικό.


Δευτέρα 2 Ιουλίου 2012

σβήστηκε η κουκκίδα



άχνιζ η γη
μύριζε τη βροχή της άλλης μέρας
από μακριά κουκκίδα ο γέροντας πατέρας
με βήμ αργό σκυφτός μπαϊλντισμένος
ψέλλιζε αντίο θάμαι πάντα ξένος

ξένος στον τόπο που κανείς ποτέ δεν θέλει
κανείς δεν θέλει να πνιγεί σ άδυτα έλη
κανείς ποτέ δεν γνώρισε τον πόνο
που όταν τον έλιωσεν εζύγιζ έναν τόνο

βαθιά π τη γη τον ρούφηξ απ τα πόδια
λάβα ξερή και τ άλλα ισχνά μα βόδια
απολυμένος θερμαστής του γκρίζου θόλου
όλο πιο λίγη ν η ζωή

κι 
όλο 
πηγαίνει
όπως 
το 
λεν
κατά 
διαόλου