Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

η απατηλή υπόσχεση της αγάπης




Από το ακέραιο ντύναι του προφασιστικού μικροαστισμού, βρεθήκαμε στο ακέραιο γδύναι όσων αγαπήθηκαν κι ένωσαν σε-ένα σώματα και ψυχές. Κι έπειτα, από τις θλιβερές διαπιστώσεις του Reich και την κυκλοτερή στιχουργία της ηλιόπετρας του Paz, στη θλιμμένη πέτρα στον ήλιο του Beckett, όπου οι όρκοι της αγάπης ακούγονται απατηλοί. Αυτή η διαδρομή των δυο τελευταίων αναρτήσεων μας οδηγεί στην Απατηλή Υπόσχεση της Αγάπης, το νέο βιβλίο του Πέτρου Θεοδωρίδη. Στο τελευταίο ομώνυμο με το βιβλίο μέρος τού επίσης ομώνυμου πρώτο δοκιμίου του βιβλίου, ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι η αγάπη η ανοιχτή στον ξένο, τον διαφορετικό, αλλά και στους αποχωρισμούς μας, η αγάπη που πρότεινε η J. Kristeva, είναι σήμερα ανέφικτη:


Στην εποχή μας αντιμετωπίζουμε μία θεμελιώδη αντίφαση. Από τη μία έχουμε μιαν υλική πραγματικότητα παγκοσμιοποιημένη, περίπλοκη και διάχυτη. Από την άλλη μια φαντασιακή ανα-παράσταση αυτής της πραγματικότητας που την ανασυνθέτει νοσταλγικά, που προσπαθεί να εξαλείψει τα κενά, να την αναπλάσει ως ενιαία και μοναδική. Ανάμεσα στο τοπικό και στο παγκόσμιο, ανάμεσα στην ατομική ταυτότητα και στο τοπικό διεισδύει διαρκώς η παγκοσμιοποίηση. Είναι σήμερα πιο κοντά μου η τοπική μικρή μου κοινότητα ή η κοινότητα στο διαδίκτυο; Είναι κοντύτερα η τοπική με την εθνική κοινότητα ή μήπως είναι πια δυνατή μια απευθείας, αδιαμεσολάβητη σχέση με την παγκόσμια κοινωνία;

Απέναντι στο είδος αγάπης που αποδέχεται τον αποχωρισμό και τον ξένο αντιτάσσεται σήμερα μια ηθική αγάπης που σημαίνει εξάρτηση, συναισθήματα προσκόλλησης σ' ένα άλλο άτομο ή ομάδα με τέτοιο τρόπο που μας είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε χωρίς αυτό. Η προσκόλληση - αγάπη αναδιπλώνεται στην εποχή μας και ως "κοινοτισμός" που μπορεί να προσδιορίζει, "τον εγκλεισμό των ατόμων σε μια ιδιαίτερη ομάδα σε βάρος της κοινής τους συνείδησης και των σχέσεων πέραν της ομάδας τους, με τα μέλη της ευρύτερης κοινωνίας" ως "μνησικακία ικανή να μετασχηματίζει την απώλεια νοήματος σε αναδίπλωση στον εαυτό" καθιστώντας την ομάδα "φυλή" που αποκτά συνοχή με την απόρριψη του εχθρού, ο οποίος είναι ικανός να παίρνει πολλές μορφές ή ως νεοεθνικισμός, μία νέα λατρεία του έθνους που χαρακτηρίζεται από διαστρέβλωση και αυθαιρεσία. 

Αγάπη των φυλών και του φυλετισμού. "Μόλις αποξηρανθεί η τεχνητή λίμνη της παγκοσμιότητας, τα περσινά βαλτοτόπια του τοπικισμού γυαλίζουν δελεαστικά σαν να ήταν τα φυσικά λιμάνια όσων έχουν ανάγκη να κολυμπήσουν με ασφάλεια". Ο φυλε-τισμός, που ως εκ θαύματος αναγεννήθηκε, στηρίζεται στην ευλογία της κοινότητας, στην επιδοκιμασία του ανήκειν, στη γεμάτη πάθος αναζήτηση της παράδοσης. "Με αυτή την έννοια τουλάχιστον η μακριά περιπλάνηση της νεωτερικότητας μάς έχει φέρει εκεί από όπου είχαν εκκινήσει οι προπάτορές μας. Ίσως οι κοινότητες, ζεστές και φιλόξενες, προσφέρουν αυτό που οι παγερές αφαιρέσεις απέτυχαν να μας δώσουν".
Η εποχή μας λέει: πίστευε στην Αγάπη ως δικτατορία των συναισθημάτων, ως κιτς Αγάπη. Ο Μίλαν Κούντερα μάς θυμίζει "στο Βασίλειο του κιτς επικρατεί η δικτατορία της καρδιάς. Πρέπει, φυσικά, τα συναισθήματα που υποκινούνται από το κιτς να μπορεί να τα συμμερίζεται η πλειοψηφία. Το κιτς κάνει να αναβλύζουν, το ένα μετά το άλλο, δυο δάκρυα συγκίνησης. Το πρώτο δάκρυ λέει: τι ωραία που είναι τα πιτσιρίκια που τρέχουν σ' ένα πάρκο! Το δεύτερο δάκρυ λέει: Τι ωραίο που είναι να συγκινείσαι, μαζί με ολόκληρη την ανθρωπότητα, βλέποντας τα πιτσιρίκια να τρέχουν σ' ένα πάρκο! Μόνο το δεύτερο αυτό δάκρυ κάνει το κιτς να είναι κιτς. Η αδελφοσύνη όλων των ανθρώπων ουδέποτε θα μπορέσει να βασισθεί πουθενά αλλού, παρά μόνο στο κιτς".

Τι λέει στον Άλλον - στον καθένα από εμάς, τον κάθε άλλο - η απάντηση της αγάπης που εκκρίνει η αγωγία; Λέει: "Είμαι αυτό που σου λείπει. Με την αφοσίωσή μου σε σένα, με τη θυσία μου για σένα, θα σε γεμίσω, θα σε ολοκληρώσω". Η κίνηση της αγάπης είναι διπλή: το υποκείμενο συμπληρώνει τη δική του έλλειψη προσφέροντας τον εαυτό του στον Άλλον. "Η εξαπάτηση που ενέχει η αγάπη συνίσταται στην ιδέα ότι αυτή η αλληλοεπικάλυψη δύο ελλείψεων ακυρώνει την έλλειψη ως τέτοια σε μιαν αμοιβαία πλήρωση". Γιατί η αγάπη ενέχει μια φαντασιακή αμοιβαιότητα μεταξύ του "να αγαπάς" και να "αγαπιέσαι" συνιστά τον απατηλό χαρακτήρα της αγάπης. Η αγάπη, κατά τον Λακάν, εξαπατά. Εξαπατά επειδή το να αγαπά κανείς σημαίνει "να δίνει κανείς εκείνο που δεν έχει". Η αγάπη δεν στοχεύει εκείνο που διαθέτει το αντικείμενο της αγάπης, αλλά εκείνο που του λείπει. Καταλαμβάνει τη θέση της έλλειψης του Άλλου, το τίποτε  πέρα από αυτόν. "Σ' αγαπώ, λέει το υποκείμενο στον Άλλο, αλλά επειδή ανεξήγητα αγαπώ σε σένα κάτι περισσότερο από σένα - το αντικείμενο μικρό α - σε ακρωτηριάζω". 




Ας πιάσουμε λίγο το νήμα του Λακάν εκεί που το άφησε ο Π. Θεοδωρίδης. Τι είναι αυτός ο ακρωτηριασμός; Συνεχίζει ο Λακάν, και σκατολογεί κι εδώ:

Αυτό είναι το νόημα του συμπλέγματος του μαστού, του στήθους, αυτό το mammal-complex, που ο Bergler βλέπει καλά τη σχέση του με τη στοματική παρόρμηση, με τη μικρή διαφορά ότι η περί ης ο λόγος στοματικότητα δεν έχει απολύτως τίποτε να κάνει με την τροφή, και ότι όλος ο τόνος της βρίσκεται σ' αυτό το φαινόμενο του ακρωτηριασμού. 

Σου δίνομαι, λέει ακόμη ο πάσχων, αλλά αυτή η δωρεά του προσώπου μου - όπως λέει ο άλλος - μυστήριο! αλλάζει ανεξήγητα σε δώρο ενός σκατού - όρος επίσης ουσιαστικός της εμπειρίας μας. 





Όταν έχει επιτευχθεί αυτή η στροφή, στο τέρμα της ερμηνευτικής διευκρίνησης, τότε αναδρομικά κατανοείται αυτός ο ίλιγγος, παραδείγματος χάρη, της λευκής σελίδας, που σε κάποιο πρόσωπο, προικισμένο αλλά κολλημένο στο όριο της ψύχωσης, είναι κάθε πρόσβαση στον Άλλον. Αυτή η λευκή σελίδα όπου σταματούν οι απερίγραπτες διανοητικές διαχύσεις του, αν κυριολεκτικά δεν μπορεί να την αγγίξει, είναι γιατί δεν μπορεί να τη διανοηθεί παρά σαν ένα χαρτί του καμπινέ. 





αυτό το άλφα το μικρό το μέγα
γδείναι ή ντείναι θα σου πει ταμάμ σημαίνον
από το άλφα το μικρό μέχρι το ωμέγα
ό,τι δεν έχω στο χαρίζω μετ' επαίνων

Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2012

το ακέραιο γδυμένο είναι


ντυμένοι στο ρούχο με γούστο αχ πούναι τα γούστα κι οι ορισμοί του σικ αφού η μεταμοδέρνα μόδα λέει ναι σε όλα στον προϋπολογισμό της ηλιθιότητας η μόδα κάτι άλλο θα είναι τώρα ποιος να νοιάζεται να νοιάζονται όσοι λέγανε φέτος είναι στη μόδα το φούξια ποιος ξέρει τι θλίψη η θεραπεία του ψωνίζιν πάει τώρα η θεραπεία θα είναι γεντί κουλέ και θαραπειά και άγιος ο άγιος πέτρος και βάλε ό,τι έχεις είσαι ό,τι φοράς ωραίο τζιν το χρώμα μου αρέσει και τα γυαλιά ωραία ξέρει  να ντύνεται  είναι μανούλα  έχει γούστο  πώς τόλεγε  μωρέ  για το γούστο ο νίτσε 




Έπειτα πίσω στην Ισπανία του 36. 
Τι φορούν οι μαχητές; 
Δεν έχει σημασία, τι φορούν. 
Πίσω στη Μαδρίτη του 37




Μαδρίτη, 1937,
στην πλατεία του Αγγέλου οι γυναίκες
κεντούσαν και τραγουδούσαν με τα παιδιά τους, 
μετά χτύπησε συναγερμός κι ακούστηκαν φωνές,
σπίτια γονατισμένα μες στη σκόνη, 
πύργοι σκισμένοι μέτωπα λερωμένα με φτυσιές, 
κι ο λαίλαπας των κινητήρων συνεχώς:
κι οι δυο τους γδύθηκαν κι αγαπηθήκανε
για να υπερασπίσουν το αιώνιο μερτικό μας, 
το μερτικό μας σε καιρό και σε παράδεισο, 
ν' αγγίξουμε τη ρίζα μας και να την ξανακαταχτήσουμε,
να ξαναβρούμε την κληρονομιά μας ξεριζωμένη 
από κλέφτες της ζωής εδώ και χίλιους αιώνες,
κι οι δυο γδύθηκαν και φιληθήκανε
γιατί οι αγκαλιασμένες γυμνότητες
διασχίζουν το χρόνο κι είναι άτρωτες, 
τίποτα δεν τις αγγγίζει, ξαναγυρίζουν στην αρχή, 
δεν υπάρχει εσύ ούτε εγώ, αύριο ούτε χτες ούτε ονόματα,
ούτε διπλή αλήθεια, μέσα σ' ένα μόνο σώμα, μια μόνη ψυχή, 
ακέραιο Είναι...


Ποιο ενδυματολογικό είναι, το ακέραιο Είναι, ο Octavio Paz είκοσι χρόνια μετά την επίσκεψή του στην Ισπανία έγραψε την Πέτρα του Ήλιου, πέντε χρόνια μετά τη μετέφρασε ο Γιώργος Μακρής για την Ελένη (και για τη φωτιά), σημείωσε ο ίδιος, απ' αυτόν γνωρίσαμε το ποίημα, όπως κι ο νεότερος μεταφραστής, ο Κώστας Κουτσουρέλης, που βρήκε να λείπει απ' τη μετάφραση του Μακρή το σχήμα της οργάνωσης, η γεωμέτρηση της μορφής και να

οι δυο γυμνώθηκαν κι αγαπηθήκαν
ν' αγωνιστούν για το αιώνιο μερτικό μας,
το μερτικό μας στην Εδέμ, στο χρόνο,
τις ρίζες μας ν' αγγίξουν, ν' ανακτήσουν
τον κλήρο μας που της ζωής οι κλέφτες
χίλιους αιώνες τώρα μας αρπάξαν,
οι δυο γυμνώθηκαν και φιληθήκαν
γιατί οι γυμνότητές τους οι ενωμένες
ειν' άτρωτες κι υπερπηδούν το χρόνο,
ανέγγιχτες γυρίζουν στην αρχή τους,
δεν έχει εκεί εσύ ή εγώ, χθες, αύριο,
των δυο η αλήθεια ειν' μια ψυχή, ένα σώμα,
ω είναι ακέραιο...

Ηλιόπετρα, η Πέτρα του Ήλιου. Ρούχα δεν φορούσαν, γδύθηκαν, γυμνώ-θηκαν, οι γυμνότητες ενωμένες, αγκαλιασμένες, διασχίζουν το χρόνο, τον υπερπηδούν κι είν' άτρωτες. Ποιητικός μύθος. Άτρωτες. Ένα μόνο σώμα, μια μόνη ψυχή, μια ψυχή, ένα σώμα. Ακεραιότητα. Λιόπετρα πού να συναντηθούν η μεξικάνικη κυκλότητα, η μικρασιάτικη ελπίδα, δυο καρδιές να γίνουν ένα βρ' αμάν, ένα σώμα μια ψυχή, αμάν, γκελ αμάν.





Ακεραιότητα, μύθος ποιητικός. Τίποτα, ούτε άγγιγμα, ούτε ίχνος ζωής, όρκοι αγάπης, υπόσχεση απατηλή, ένα μούρμουρο και ούτε, απλώς εκεί στην πέτρα στον ήλιο, όχι στη λιόπετρα, όχι τοτεσάς, όχι τώρα, όχι: 
Τότες που 

εκεί στην πέτρα μαζί στον ήλιο, στην πέτρα εκεί που σταματούσε το δασάκι, κι ως που έφτανε το μάτι τα στάρια που είχαν πάρει να ξανθαίνουν, ανταλλάζοντας κάθε τόσο όρκους αγάπης, ένα μούρμουρο και ούτε, δίχως ποτέ ούτε ένα άγγιγμα, ούτε τίποτα αυτού του είδους, εσύ στη μιαν άκρη της πέτρας εκείνη στην άλλη, μιας μακρόστενης επίπεδης πέτρας του είδους μυλόπετρα, δίχως ποτέ ούτε ένα βλέμμα ο ένας του αλλουνού, απλώς εκεί μαζί στην πέτρα στον ήλιο, με τη ράχη γυρισμένη στο δασάκι, τα μάτια καρφωμένα στα στάρια ή κλεισμένα, κι ολοτρόγυρα όλα ασάλευτα, ούτε ίχνος ζωής, ψυχή ζώσα έξω, ούτε ν' ακούεται τίποτα



                                                                                                           24.media.tumblr


ακέραιο κλάσμα λιόπετρας
στον ήλιο δράμα πέτρας 
του ήλιου κυκλουβιού βροχής

τότες που 
τίποτα δεν άκουγες
τίποτα δεν έλεγες 
δεν ήθελες δεν ήταν θέλγητρα
της κραταιάς σάμπως ο θάνατος αγάπης
της αλύτρωτης αλήτρας 
δεν ήταν αλλά που πάντα
καταφτάνει πάντα σα μπληγή
που καίει

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012

το ενδυματολογικό είναι


Τα ίδια. Βλέπω τα μαγαζιά να κλείνουν το ένα μετά το άλλο στον εμπορικό δρόμο της μικρής μας πόλης, χάνω απ' τα μάτια μου λίγο λίγο τα λάμποντα στοιχεία, μια παρακμή λες απλώνεται και γυρίζω πίσω στα τέλη των εβδομήνταζ, πιτσιρικάς. Τότε που είχαμε κιόλας κάμποσες μπουτίκ, μπουτίκε θυμάμαι είχα διαβάσει μια ταμπέλα, κανα δυο σαντουιτσάδικα, ο παλιός ράφτης του πατέρα μου πουλούσε λιβάις και λακόστ, από τη γκαλερί στον ίδιο δρόμο η μάνα μου φόρτωσε με νεκρές φύσεις και τοπία τους τοίχους, θυμάμαι πόσο καμάρωνα το μπαρ στην εσοχή του σαλονιού, δύο σκαμπό, πορτάκι κλπ. Είχαμε κάνει μεγάλη χαρά οικογενειακώς όταν ο Κ. έραψε ένα κουστούμι, αγγλικό κασμίρι με ρίγα, στον πατέρα μου. Κάποια στιγμή φόρεσα και λιβάις και κόκκινο λακόστ. Ομολογώ. Η ζωή κύλησε και κάποια στιγμή βρέθηκα ανάμεσα στο πλήθος στην Ερμού στην Αθήνα. 24 άτοκες δόσεις. Εκπτώσεις. Κουραστικά τα ψώνια, τη γλιτώσαμε πια την ταλαιπωρία. Την τελευταία φορά που βρέθηκα στην Ερμού πίστεψα πως πεθαίνω από ασφυξία. Καπνογόνα. 

Στις αρχές των ογδόνταζ ανακαλύψαμε και τον Βίλχελμ Ράιχ. Άκου Ανθρωπάκο, Οι Ρίζες της Σεξουαλικής Καταπίεσης, βεβαίως, ύστερα οι θεωρίες του φάνηκαν ξεπερασμένες, ίσως γραφικές, όλα εκείνα με την οργόνη και τις συσκευές... Άργησα πολύ να καταλάβω ότι σ' ένα βιβλίο, σ' ένα συγγραφέα μπορείς να βρεις κάποια κομμάτια που θα χορέψουν με τις σκέψεις σου, χωρίς να πρόκειται για τον χορό του Ησαΐα. Ο φασισμός ήταν μια πληγή του παρελθόντος, φασίστες ήταν κάτι ανησυχητικοί στη βόρεια Ευρώπη και κάτι λιγοστοί βδελυροί γύρω μας, άργησα να ξεφυλλίσω και τη Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού:


Η ταύτιση με την εξουσία, το κράτος, την επιχείρηση, το έθνος κλπ, που σημαίνει συνοπτικά: "Εγώ είμαι η εξουσία!" είναι ένα ψυχικό γεγονός, που μα δείχνει παραδειγματικά, πώς μεταβάλλεται μια ιδεολογία σε υλική δύναμη. Στην αρχή ο υφιστάμενος οραματίζεται απλώς να γίνει σαν τον προϊστάμενό του, ώσπου, σιγά-σιγά, με τη χρόνια υλική εξάρτηση, ολόκληρο το Είναι του αλλάζει σύμφωνα με την ιδεολογία της άρχουσας τάξης.




Έχοντας συνεχώς το βλέμμα του γυρισμένο προς τα "άνω", ο μικροαστός σχηματίζει μια ζωντανή διάσταση, μια "ψαλίδα" ανάμεσα στην οικονομική του κατάσταση και την ιδεολογία του. Ζει στενεμένα, αλλά φροντίζει την "εμφάνισή" του, συχνά ως τη γελοιοποίηση. Τρέφεται κακά, αλλά θέλει να είναι "καλά ντυμένος". Το ψηλό καπέλο και η βελάδα γίνονται τα υλικά σύμβολα αυτής της αγελαίας χαρακτηροδομής. Το ντύσιμο είναι το πιο χαρακτηριστικό σημάδι, για να κρίνει κανείς την ομαδική ψυχολογία ενός πληθυσμού. 




Σκέφτομαι πως όλ' αυτά, η διαδικτυακή απεραντολογία, κάποτε, μετά από χρόνια, θ' αποδοθούν στη γενιά της κρίσης. Μπερδεύτηκα πως έχω τη ζωή μπροστά, ενώ έχω βρεθεί τόσο πίσω κι όλα έχουν αλλάξει τόσο πολύ κι αυτό που κάνω εδώ, τα πλήκτρα που πατάω, είναι η αρχαιολογία του ίντερνετ, λίγα χρόνια σαν αιώνες, άφθονες γκουρμέ αναμνήσεις για πεινασμένους. 



Ericka Stucky - Bad (M. Jackson)
Traumton


Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2012

κατά μόνας

απαράβατος κανόνας
ονειρέψου κατά μόνας

παραβάτη δεν γνωρίζω
δεν πασχίζω δεν αθροίζω.

κατά μόνας τους χειμώνας
χειριστής παλιάς πομόνας

δωσ' της κλώτσο να τυλίξει
του φθινόπωρου την πλήξη

να χιονίσει αγάπη άχνη
στ' όνειρ' όποιου τηνε ψάχνει






το ανωτέρω εσπούδασα εν τω σπηλαίω κοράκου
η δε σπουδή σπουδαιότητος έτυχεν μεγιστάτης:


Ονειρέψου κατά μόνας: απαράβατος κανών.
Ως ταινία βραβευμένη εις το φεστιβάλ Καννών,
περί βίου ακανθοσπάρτου κορασίδων ορφανών,
ας κυλήσει η ζωή σου.

Λογικέψου τους χειμώνας: έτερος βαρύς κανών.
Εις τον στόχον μην εισέλθης παγερών τινών καννών
στρεφομένων ίνα πλήξουν, είθισται των αφανών,
την ασήμαντη ζωή σου.


Portland Cello Project - the Dream Transformation, Death and Birth



Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2012

αδιάφοροι μαζάνθρωποι
περίεργων ενδιαφερόντων



Οι χρυσαυγίτες είναι μόνο ρατσιστές, όπως ο Καρατζαφέρης και οι θείος μου ο Νίκος; Ο Κωστής Παπαϊωάννου προτείνει από την Εφημερίδα των Συντακτών και το αντίφωνο τη θεσμική αντιμετώπιση της χα σαν συνδικάτο του εγκλήματος αφού, όπως γράφει, η μονοδιάστατη προβολή της βίας της χα ως ρατσιστικής συσκοτίζει τη συνολική εγκληματική φύση της οργάνωσης και καταλήγει σε ακούσια εξυπηρέτηση του προφίλ των νεοναζιστών ως κυνηγών/τιμωρών των μεταναστών, άρα συνεκδοχικά ως εγγυητών της δημόσιας ασφάλειας. Πράγματι, στο ξεκίνημά της, η χα στήθηκε με τη συμμετοχή τέτοιων τύπων. Δεν είναι τυχαία η συνάφεια με τους χιτλερικούς και σ' αυτή την περίπτωση:

Στις αρχές του, το κόμμα του Χίτλερ, αποτελούμενο σχεδόν αποκλειστικά από απροσάρμοστους, αποτυχημένους και τυχοδιώκτες, ήταν ένα είδος "μποέμικου στρατού", η άλλη πλευρά της αστικής κοινωνίας ....

Η Hanna Arendt και πάλι, που αντλεί στοιχεία από τον Konrad Heiden και  τον παραθέτει: Απ' τα ερείπια των νεκρών τάξεων ξεπήδησε η νέα τάξη των διανοουμένων, κι επικεφαλής της βρίσκονται οι πιο αδίστακτοι, αυτοί που έχουν τα λιγότερα να χάσουν, δηλαδή οι πιο δυνατοί: οι ένοπλοι μποέμ που έχουν τον πόλεμο σαν χώρα και τον εμφύλιο πόλεμο σαν πατρίδα.

Θεσμική αντιμετώπιση είναι το τσάκισμα του νεοναζιστικού μορφώματος δια της επιβολής του νόμου, γράφει ο κ. Παπαϊωάννου. Αλλά φοβάμαι ότι αργήσαμε. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν οι οπαδοί της χα οργανώνονται για να ποτίσουν με μικροαστικό άρωμα το εγκληματικό συνδικάτο. Πάντως οι εμφανίσεις τους στις εκλογές και στα γκάλοπ έχει απλώσει ένα προστατευτικό πέπλο νομιμοποίησης των παλικαριών της συμμορίας. Μιλάμε για το τρίτο κόμμα. Και πάει για δεύτερο.



J. SavallSephardic Jewish Music from Salonika


Υποθέτω ότι θα το παίξουν και νόμιμοι και καλοί και τραμπάλα με τον τσαμπουκά και έχουμε εμφύλιο και δεν έχουμε εμφύλιο. Ο φούρναρης της Σαλαμίνας είναι χρυσαυγίτης; Θα μπορούσε, αλλά μπορεί και όχι. Ίσως είναι απλώς, ανατριχιαστικά απλώς, ένας άνθρωπος που κοιτούσε την πάρτη του. Και μόνο:

Στην πραγματικότητα, οι μάζες αναπτύχθηκαν από κομμάτια μιας κοινωνίας πολύ ατομικοποιημένης, που η ανταγωνιστική δομή της και η ατομική μοναξιά που την συνοδεύει δεν περιοριζόταν παρά μόνο από την ταξική ιδιότητα. Το κύριο χαρακτηριστικό του "μαζάνθρωπου" δεν είναι η κτηνωδία ή η πνευματική καθυ-στέρηση, αλλά η απομόνωση και η έλλειψη κανονικών κοινω-νικών σχέσεων. 



Αλήθεια, άλλο είναι να ζητάει ο Καρατζαφέρης να βυθίζονται τα καράβια που φέρνουν παράνομα μετανάστες, άλλο είναι να μιλάει ο Παναγούλης για λιντσαρίσματα κι άλλο είναι η δράση των λεγόμενων ταγμάτων εφόδου της χα,  με θύματα κυρίως μετανάστες. Αυτή η δραστηριότητα, ακόμα κι όταν γίνεται καθαρά δολοφονική, περνάει άνετα στην τιβί. Αντίθετα, τα μέσα ενημέρωσης δεν ασχολούνται με τις άλλες δουλειές των μελών της οργάνωσης, αυτές του κοινού, κατά το κοινώς λεγόμενον, ποινικού δικαίου. Εννοείται ότι η ίδια η χα αυτά τα συγκαλύπτει. Δεν προκαλούν θετικές συγκινήσεις στους νοικοκυραίους. Στους φιλισταίους, που έλεγε η Arendt:


Ο φιλισταίος που αποσύρεται στην ιδιωτική ζωή, που αφιερώνεται αποκλειστικά στην οικογένειά του και στην προαγωγή του, ήταν ο τελευταίος καρπός, ήδη εκφυλισμένος, της αστικής πίστης στην προτεραιότητα του ιδιωτικού συμφέροντος. Ο φιλισταίος είναι ένας αστός ξεκομμένος από την ίδια του την τάξη, ένα άτομο αποξενωμένο, προϊόν της κατάρρευσης της μπουρζουαζίας. Ο "μαζάνθρωπος", που οργά-νωσε ο Χίμλερ για να τον βάλει να διαπράξει τα πιο τερατώδη μαζικά εγκλήματα της Ιστορίας, έμοιαζε περισσότερο με το φιλισταίο, παρά μ' έναν άνθρωπο του όχλου· δεν ήταν παρά ο αστός που, μέσα στα ερείπια του κόσμου του, ενδιαφέρεται πάνω απ' όλα για την προσωπική του ασφάλεια, που είναι έτοιμος να θυσιάσει τα πάντα - πίστη, τιμή, αξιοπρέπεια - με την παραμικρή πρόκληση. Τίποτα δεν αποδείχτηκε πιο εύκολο να καταστραφεί, όσο η προσωπική οντότητα και ηθική ανθρώπων που δεν σκέφτονταν παρά πώς να διασώσουν την ιδιωτική τους ζωή. 

Οι μάζες: οι αδιάφορες όταν δεν απειλείται ο μικρόκοσμός τους, οι ταγμένες όταν έρχεται η ώρα να καταστραφεί ο ηθικός τους διάκοσμος.





Για την εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους ναζί θεωρείται βέβαιη η συμβολή των χριστιανών Ελλήνων, αλλά η συλλογική αμνησία επιβάλλει τη λήθη, όπως πάντα. Λήθη να σκεπάζει το ξεραμένο αίμα. Όπως σκεπάστηκε το εβραϊκό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, κατεξοχήν τόπος μνήμης, από το ΑΠΘ. Το ίδιο παντού. Το ίδιο κι όταν οι μαζάνθρωποι απ' την άλλη πλευρά αναζητούν θύματα για να κανιβαλίσουν, όπως οι αχόρταγοι Γάλλοι της Γκρενόμπλ που μια Τετάρτη του Σεπτέμβρη του '44 διασκέδασαν υπό βροχή τον τουφεκισμό των συμπατριωτών τους που είχαν κατηγορηθεί σαν προδότες των Γερμανών: 




Πάντα η ζωή ποδοπατιέται λες κι είναι του θανάτου λάφυρο. Η ζωή κάθε προδότη, κάθε αγωνιστή, κάθε τυχαίου αδιάφορου. Η ζωή του φασίστα δικτάτορα Μεταξά, που στην κηδεία του παρέστησαν κι αριστεροί, όπως ο μετέπειτα γγ της ΚΕ του ΚΚΕ Γρηγόρης Φαράκος (που κάποτε ανέλαβε το βάρος της αγωνιστικής, ταξικής, πατριωτικής διαπαιδαγώγησης της νεολαίας - ας τον συγχωρήσει ο θεός), όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, που θυμάται ακόμα όλον τον κόσμο να κλαίει γοερά στο μνημόσυνο της Τρίπολης. 

Η μάζα που κλαίει. Έτοιμη να λατρέψει και να μισήσει. Έτοιμη να δεχτεί κάθε κατασκευασμένη εκδοχή της ιστορίας. Η χα αμφισβητεί την ύπαρξη νεκρών στο Πολυτεχνείο του 73, όπως αμφισβητήθηκαν τα τελευταία χρόνια τα κρεματόρια των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι αγανακτισμένοι γονείς καλούν πια τη χα για να επέμβει, όπως άλλοτε καλούσαν τον σκάι για να αναγκάσει το κράτος να επέμβει, αλλά τώρα κάποιοι προτιμούν το δίκαιο να απονέμεται από μια συμμορία. Οι αγανακτισμένοι γονείς δυσφορούν με μια αλβανική σημαιΐτσα ανάμεσα σε ελληνικές σημαιάρες και με το τραγούδι, λέει, του Πολυτεχνείου κι όχι της 28ης Οκτωβρίου, της δικαιοσύνης ήλιε... Μπορεί να είπαν και το αδερφάκι του, το ένα το χελιδόνι, που θέλει νεκροί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς... Όμως, ας αδιαφορήσουμε γενικώς, αφού πρώτα ενημερωθούμε. Και, ας αγνοήσουμε εκείνη την εποχή που, όπως έλεγε κι ο Βίλχελμ Ράιχ, τ' αριστερά κόμματα είχαν βάλει τα δυνατά τους, να κερδίσουν τις αδιάφορες μάζες, χωρίς όμως ν' αναρωτηθούν, τι θα πει "αδιάφορος" ή "απολιτικός". Αλλά έτσι όπως πάμε, ανοίγουμε νέα κεφάλαια και δεν τελειώνουμε ποτέ. Ας τελειώσουμε για να μην τρελαθούμε τελείως, ε Αδόλφε;





Την όψη μου αν δείχνω, ζώντας την αδυναμία
που με διακρίνει, κι όταν η μικρή φωνή μου υψώνει
το μπόι της, νόημα δεν έχει πια, γιατί η δειλία

μάς έμαθε να βλέπουμε στου κόσμου το καψόνι
τους άλλους να πεθαίνουν με περίεργη αδιαφορία.
Κι ο θάνατος μου ακόμη επιφανειακώς με ζημιώνει.



Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2012

Αυταπάτες για τις Μάζες


Ασκήθηκα το λοιπόν στην αναμονή για το ορόσημο της 7ης Νοεμβρίου με την πεποίθηση ότι το νερό θα κυλήσει στο αυλάκι και με την πισινή του απρό-βλεπτου. Ασκήθηκα περιμένοντας την επισφράγιση της κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους. Ασκήθηκα στην υπομονή, για ν' ανακαλύψω έντρομος ότι μερικές φορές δεν ξεχωρίζεις την πολιτική προέλευση του αντιμνημονιακού ή/και του μνημονιακού. Μα μπορεί αυτή η πολιτική διάκριση να είναι κομβική; 

Κατάντησα ο άνθρωπος που έβλεπε τα μέτρα να περνούν. Στις κρίσιμες ώρες για το έθνος, σε ώρες της ευθύνης, με αγαπητικούς της πατρίδας. Παραδίνομαι.






Όταν έρθει η ώρα της μεσαίας τάξης θα τρέχουν να κρυφτούν, μου είχε πει ο ευυπόληπτος συνομιλητής. Όταν θα πάνε στην τράπεζα και θα τους πουν ότι τα λεφτά τους χάθηκαν, θα γίνουμε Αργεντινή, είχε καταλήξει με θριαμβευτικό τόνο. Δεν συμφώνησα. Ούτε διαφώνησα. Η σιωπηλή μεσαία τάξη, οι καταραμένοι μικροαστοί, οι αδιάφοροι μαζάνθρωποι... Δεν ξέρω αν όσα συμβαίνουν σήμερα εδώ είναι η ελληνική δημοκρατία της Βαϊμάρης. Εντάξει, η μεγάλη ύφεση. Φτάνει; 

Η αύξηση της επιρροής της χρυσής αυγής είναι απότομη, τρομαχτική. Κι αυτό δεν είναι απλώς ανησυχητικό. Ο πρόσφατα εκλιπών Hobsbawm παρατηρούσε στην Εποχή των Άκρων ότι καθ' όλη τη διάρκεια της ανόδου του φασισμού, τα μεσαία και κατώτερα μεσαία κοινωνικά στρώματα παρέμειναν η σπονδυλική στήλη τέτοιων κινημάτων. Κι ακόμα ότι η κυριότερη διαφορά μεταξύ της φασιστικής και μη φασιστικής δεξιάς ήταν ότι ο φασισμός υπήρχε με την κινητοποίηση των μαζών από τα κάτω, ότι εκλαμπρυνόταν στην κινητοποίηση των μαζών.

Η Hanna Arendt στο βιβλίο Το Ολοκληρωτικό Σύστημα υποστήριξε ότι στις κοινωνίες όπου αναπτύχθηκαν ραγδαία το ναζιστικό και τα κομμουνιστικά, όπως τ' αποκαλεί, κινήματα, οι τάξεις είχαν διαλυθεί στη μάζα. Κι αυτή η ραγδαία ανάπτυξη σήμανε το τέλος για δυο αυταπάτες:

Η πρώτη αυταπάτη στηριζόταν στην πεποίθηση πως ο λαός, στην πλειοψηφία του, συμμετείχε ενεργά στην διακυβέρνηση και πως όλα τα άτομα συμπαθούσαν το ένα ή το άλλο κόμμα. Τα κινήματα αυτά έδιξαν, αντίθετα, πως οι πολιτικά ουδέτερες και αδιάφορες μάζες μπορούν ν' αποτελέσουν την πλειοψηφία σε μια δημοκρατική χώρα. Επομένως, μια δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει σύμφωνα με κανόνες που δεν αναγνωρίζονται ενεργά παρά από μια μειονότητα. Η δεύτερη αυταπάτη που κατέρριψαν τα ολοκληρωτικά κινήματα θεωρούσε αυτές τις μάζες χωρίς σημασία, τις πίστευε αληθινά ουδέτερες, νόμιζε ότι σχημάτιζαν το βουβό φόντο της εθνικής πολιτικής ζωής. Τα ολοκληρωτικά κινήματα έδειχναν τώρα κάτι που κανένα άλλο όργανο της δημόσιας ζωής δεν είχε ποτέ μπορέσει να δείξει: ότι το δημοκρατικό καθεστώς δεν στηριζόταν μόνο στους φανερούς και διαρθρωμένους θεσμούς και οργανώσεις της χώρας, αλλά και στη σιωπηρή επιδοκιμασία και ανοχή των ασπόνδυλων και αδιάφορων στρωμάτων του πληθυσμού. Έτσι, όταν τα ολοκληρωτικά κινήματα κατέκλυσαν τα κοινοβούλια, η περιφρόνησή τους προς το κοινοβουλευτικό καθεστώς φάνηκε σαν μια απλή ασυναρτησία. Στην πραγματικότητα, όμως, πέτυχαν να πείσουν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ότι οι κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες ήταν πλασματικές και δεν αντιστοιχούσαν αναγκαστικά στις εθνικές πραγματικότητες, υπονομεύοντας έτσι τον αυτοσεβασμό και την εμπιστοσύνη καθεστώτων που πίστευαν περισσότερο στον κανόνα της πλειοψηφίας παρά στα συντάγματά τους. 

Στην ταυτότητα της χρυσής αυγής (επίσημη ιστοσελίδα) μαθαίνουμε ότι ο χρυσαυγίτης είναι "εχθρός κάθε εξουσίας που διαιωνίζει αυτή τη σήψη που ‘χει για στήριγμά της την πλουτοκρατία. Κάθε εξουσίας, είτε δικτατορία των στρατιωτικο-οικονομικών συμφερόντων είναι, είτε δικτατορία του κοινοβου-λευτισμού. Γιατί είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: του αντεθνικού ισοπεδωτισμού". Στόχος λοιπόν της χρυσής αυγής είναι η προϊούσα σήψη στην κοινωνία και το πολιτικό σύστημα. Ποιον πείθει; 

Στις τελευταίες εκλογές οι νεοναζί κέρδισαν ένα μέρος της μεσαίας τάξης και τους νέους που αγωνιούν για το μέλλον και είναι βέβαιοι ότι η αυτή η κοινωνία το υπονομεύει. Όχι πάντως και τη γενιά του Δεκέμβρη του 2008. Τώρα κερδίζουν σιγά σιγά τη μεσαία τάξη που αισθάνεται να χάνει το υποτιθέμενο στέρεο έδαφος κάτω απ' τα πόδια της. Δεν ξέρω πόσο ο σύγχρονος τηλεδιαδικτυωμένος μαζάνθρωπος τής αβάσταχτα ελαφριάς μετανεω-τερικότητας μοιάζει στον μεσοπολεμικό. Όμως ο προδομένος λαός - μάζα έχει και τώρα ανάγκη να επιζήσει, να αναρριχηθεί, να κατασπαράξει ή, τουλάχιστον, να αναπνεύσει σε μια πραγματικά καθαρή, ξεβρωμισμένη, γειτονιά. 


Τα πολιτικά κόμματα ανακατατάσσονται ή αποσυντίθενται. Διεκδικούν πάντα να επιβληθούν, αλλά μοιάζουν να αγνοούν ότι η επιβολή τους επιχειρείται σ' ένα πεδίο που μαζεύει αφήνοντας χώρο στη φρίκη. Η κυβερνόφρων αριστερά χαριεντίζεται και ενίοτε αγχώνεται με τη δημοσκοπική πρωτιά της, υποτιμώντας την εξόγκωση του νεοναζιστικού βδελύγματος. 


Τρίτη 6 Νοεμβρίου 2012

αναμονή




αναπαράγοντας στερεότυπα
στη μπλογκότρυπα
να λέω περπατώ στο δρόμο
και παρατηρώ ώ πόσο 
τρομαγμένα πρόσωπα αντικρύζω
μα πώς άραγε ώ πώς
αντέχω λοιπόν
τέτοιαν αναπαραγωγή εν είδει
μπουτόν και βγαίνει μια χονδρή στίξη
σαν της απομιμήσεως το πάει
να πει ολέθριον αίθριον ενώ
πόσο μα πόσον άραγε αυτή η πόλις
των ξηροτύπων επιδέχεται επιδιαρθρώσεις υπνηλιακών κρεμών ή δειλιακών σαπώνων
σαν πόνων σα νε φε ριεν εν τέλει τέλι τέλι
και κατά τα λοιπά θα περιμένω 

πριν ο τυφλός αύριο δω τι 
για να πω τελικά θ' αναρτήσω 
αλλά να μην έχει γίνει και τίποτα
και πλεύσω εις ορμίσκους απειθείας
ενόσω η ακίς - τσικ - των ονειροξέων
της ακκιζομένης ευωνύμου νήσσης
εν τω μέσω της νυκτός
στικτώς εκ παντοίων με κινδύνων 

ενημερώνει ίνα εξημερώνει
ενόσω μέρα μερώνει 


πορεία θα κάνουν στην κυψέλη
να καθαρίσουνε τα έλη