Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2012

Αυταπάτες για τις Μάζες


Ασκήθηκα το λοιπόν στην αναμονή για το ορόσημο της 7ης Νοεμβρίου με την πεποίθηση ότι το νερό θα κυλήσει στο αυλάκι και με την πισινή του απρό-βλεπτου. Ασκήθηκα περιμένοντας την επισφράγιση της κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους. Ασκήθηκα στην υπομονή, για ν' ανακαλύψω έντρομος ότι μερικές φορές δεν ξεχωρίζεις την πολιτική προέλευση του αντιμνημονιακού ή/και του μνημονιακού. Μα μπορεί αυτή η πολιτική διάκριση να είναι κομβική; 

Κατάντησα ο άνθρωπος που έβλεπε τα μέτρα να περνούν. Στις κρίσιμες ώρες για το έθνος, σε ώρες της ευθύνης, με αγαπητικούς της πατρίδας. Παραδίνομαι.






Όταν έρθει η ώρα της μεσαίας τάξης θα τρέχουν να κρυφτούν, μου είχε πει ο ευυπόληπτος συνομιλητής. Όταν θα πάνε στην τράπεζα και θα τους πουν ότι τα λεφτά τους χάθηκαν, θα γίνουμε Αργεντινή, είχε καταλήξει με θριαμβευτικό τόνο. Δεν συμφώνησα. Ούτε διαφώνησα. Η σιωπηλή μεσαία τάξη, οι καταραμένοι μικροαστοί, οι αδιάφοροι μαζάνθρωποι... Δεν ξέρω αν όσα συμβαίνουν σήμερα εδώ είναι η ελληνική δημοκρατία της Βαϊμάρης. Εντάξει, η μεγάλη ύφεση. Φτάνει; 

Η αύξηση της επιρροής της χρυσής αυγής είναι απότομη, τρομαχτική. Κι αυτό δεν είναι απλώς ανησυχητικό. Ο πρόσφατα εκλιπών Hobsbawm παρατηρούσε στην Εποχή των Άκρων ότι καθ' όλη τη διάρκεια της ανόδου του φασισμού, τα μεσαία και κατώτερα μεσαία κοινωνικά στρώματα παρέμειναν η σπονδυλική στήλη τέτοιων κινημάτων. Κι ακόμα ότι η κυριότερη διαφορά μεταξύ της φασιστικής και μη φασιστικής δεξιάς ήταν ότι ο φασισμός υπήρχε με την κινητοποίηση των μαζών από τα κάτω, ότι εκλαμπρυνόταν στην κινητοποίηση των μαζών.

Η Hanna Arendt στο βιβλίο Το Ολοκληρωτικό Σύστημα υποστήριξε ότι στις κοινωνίες όπου αναπτύχθηκαν ραγδαία το ναζιστικό και τα κομμουνιστικά, όπως τ' αποκαλεί, κινήματα, οι τάξεις είχαν διαλυθεί στη μάζα. Κι αυτή η ραγδαία ανάπτυξη σήμανε το τέλος για δυο αυταπάτες:

Η πρώτη αυταπάτη στηριζόταν στην πεποίθηση πως ο λαός, στην πλειοψηφία του, συμμετείχε ενεργά στην διακυβέρνηση και πως όλα τα άτομα συμπαθούσαν το ένα ή το άλλο κόμμα. Τα κινήματα αυτά έδιξαν, αντίθετα, πως οι πολιτικά ουδέτερες και αδιάφορες μάζες μπορούν ν' αποτελέσουν την πλειοψηφία σε μια δημοκρατική χώρα. Επομένως, μια δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει σύμφωνα με κανόνες που δεν αναγνωρίζονται ενεργά παρά από μια μειονότητα. Η δεύτερη αυταπάτη που κατέρριψαν τα ολοκληρωτικά κινήματα θεωρούσε αυτές τις μάζες χωρίς σημασία, τις πίστευε αληθινά ουδέτερες, νόμιζε ότι σχημάτιζαν το βουβό φόντο της εθνικής πολιτικής ζωής. Τα ολοκληρωτικά κινήματα έδειχναν τώρα κάτι που κανένα άλλο όργανο της δημόσιας ζωής δεν είχε ποτέ μπορέσει να δείξει: ότι το δημοκρατικό καθεστώς δεν στηριζόταν μόνο στους φανερούς και διαρθρωμένους θεσμούς και οργανώσεις της χώρας, αλλά και στη σιωπηρή επιδοκιμασία και ανοχή των ασπόνδυλων και αδιάφορων στρωμάτων του πληθυσμού. Έτσι, όταν τα ολοκληρωτικά κινήματα κατέκλυσαν τα κοινοβούλια, η περιφρόνησή τους προς το κοινοβουλευτικό καθεστώς φάνηκε σαν μια απλή ασυναρτησία. Στην πραγματικότητα, όμως, πέτυχαν να πείσουν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ότι οι κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες ήταν πλασματικές και δεν αντιστοιχούσαν αναγκαστικά στις εθνικές πραγματικότητες, υπονομεύοντας έτσι τον αυτοσεβασμό και την εμπιστοσύνη καθεστώτων που πίστευαν περισσότερο στον κανόνα της πλειοψηφίας παρά στα συντάγματά τους. 

Στην ταυτότητα της χρυσής αυγής (επίσημη ιστοσελίδα) μαθαίνουμε ότι ο χρυσαυγίτης είναι "εχθρός κάθε εξουσίας που διαιωνίζει αυτή τη σήψη που ‘χει για στήριγμά της την πλουτοκρατία. Κάθε εξουσίας, είτε δικτατορία των στρατιωτικο-οικονομικών συμφερόντων είναι, είτε δικτατορία του κοινοβου-λευτισμού. Γιατί είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: του αντεθνικού ισοπεδωτισμού". Στόχος λοιπόν της χρυσής αυγής είναι η προϊούσα σήψη στην κοινωνία και το πολιτικό σύστημα. Ποιον πείθει; 

Στις τελευταίες εκλογές οι νεοναζί κέρδισαν ένα μέρος της μεσαίας τάξης και τους νέους που αγωνιούν για το μέλλον και είναι βέβαιοι ότι η αυτή η κοινωνία το υπονομεύει. Όχι πάντως και τη γενιά του Δεκέμβρη του 2008. Τώρα κερδίζουν σιγά σιγά τη μεσαία τάξη που αισθάνεται να χάνει το υποτιθέμενο στέρεο έδαφος κάτω απ' τα πόδια της. Δεν ξέρω πόσο ο σύγχρονος τηλεδιαδικτυωμένος μαζάνθρωπος τής αβάσταχτα ελαφριάς μετανεω-τερικότητας μοιάζει στον μεσοπολεμικό. Όμως ο προδομένος λαός - μάζα έχει και τώρα ανάγκη να επιζήσει, να αναρριχηθεί, να κατασπαράξει ή, τουλάχιστον, να αναπνεύσει σε μια πραγματικά καθαρή, ξεβρωμισμένη, γειτονιά. 


Τα πολιτικά κόμματα ανακατατάσσονται ή αποσυντίθενται. Διεκδικούν πάντα να επιβληθούν, αλλά μοιάζουν να αγνοούν ότι η επιβολή τους επιχειρείται σ' ένα πεδίο που μαζεύει αφήνοντας χώρο στη φρίκη. Η κυβερνόφρων αριστερά χαριεντίζεται και ενίοτε αγχώνεται με τη δημοσκοπική πρωτιά της, υποτιμώντας την εξόγκωση του νεοναζιστικού βδελύγματος. 


10 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιαφέρον και μεστό άρθρο για τα άκρα και τις μάζες... Το ζητούμενο όμως σήμερα είναι τι κάνουμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Απλά, φίλτατε δείμε, όπως ξέρεις πολύ καλά, τον δρόμο θα μας δείξουν άπασες οι στοές και οι ΜΚΟ, τα καλά παιδιά του μυστικισμού..
    Ρε άντε καλιά σας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Έχετε δίκιο, δείμε. Αυτό είναι το ζητούμενο. Φοβάμαι ότι δεν είμαι ο κατάλληλος για ν' απαντήσω. Μονάχα παρατήρησα μια παρομοιότητα ανάμεσα στο τότε του ναζισμού και το τώρα του ντόπιου νεοναζισμού.

    Νομίζω ότι κάποια βασικά στοιχεία μιας αντιναζί πολιτικής θα έπρεπε να είναι η αποκάλυψη της εγκληματικής διάστασης της χα σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό από τη δημοσιότητα των παραπλανητικών θέσεων λαϊκίστικου κομπασμού που διαδίδει επίσημα. Κατά τ' άλλα, δεν θα πρέπει να εξελιχθεί σε βεντέτα με τα λεγόμενα άκρα της άλλης πλευράς του πολιτικού χάρτη. Έτσι κι αλλιώς το φαινόμενο αφορά ολόκληρη την κοινωνία, κι όχι πχ μόνο τους μετανάστες.

    Την ανώνυμη απάντηση που πήρατε δεν την κατάλαβα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Tamistas, ούτε εγώ κατάλαβα τον ανώνυμο (είμαι και κατά των ΜΚΟ σταθερά εδώ και πολλά χρόνια, να πω ότι συμφωνώ...).
      Δυστυχώς ο μόνος δρόμος είναι ο πόλεμος γειτονιάς. Πόλεμος απέναντι σε κάθε πολιτικό από 153 (και του προηγούμενους που στήριξαν τα άλλα μνημόνια) να μην τολμούν να περπατήσουν σε δρόμο σε γειτονιά, σε δήμο...

      Διαγραφή
    2. Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι το "να μην τολμούν να περπατήσουν σε δρόμο σε γειτονιά, σε δήμο..." μπορεί ν' ακουστεί σήμερα κι από έναν συριζαίο, κι από έναν του Καμμένου, κι από χρυσαυγίτη. Γι' αυτό επιμένω ότι η αντιμνημονιακή στάση από μόνη της δεν μπορεί να είναι σημείο συμφωνίας. Και γι' αυτό είναι ίσως επικίνδυνο να παραμένει άχρωμη.

      Διαγραφή
    3. Κι όμως τα κοινωνικά κινήματα έχουν εκείνο τον τρόπο στο γενετικό τους κώδικα να αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα και να απομονώνουν επικίνδυνες ακρότητες. Μην ξεχνάς ότι με τέτοιο τρόπο έφυγε ο ΓΑΠ και ο Παπαδήμος... Πουθενά δεν μπορούσε να κάτσει βουλευτής, ειδικά του ΠΑΣΟΚ...

      Διαγραφή
    4. Φοβάμαι ότι τα κοινωνικά κινήματα δεν έχουν γενετικό κώδικα, δεν κληρονομούν δηλαδή χαρακτηριστικά από τους προγόνους τους. Την έξοδο του Γαπ και του Παπαδήμου την κατάλαβα σαν μια ντρίπλα του κατεστημένου πολιτικού συστήματος.
      Αλήθεια, υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα κοινωνικά κινήματα;

      Συγγνώμη, πρέπει να φύγω, δεν θα μπορέσω να συνεχίσω τώρα σε τυχόν απάντησή σας. Ευχαριστώ πάντως για την παρέμβαση.

      Διαγραφή
    5. Όχι, όχι. Το σύστημα απλά μπροστά στη γενικευμένη κι ανεξέλεγτη από αυτό λαϊκή οργή έδιωξε τα δύο του ισχυρά χαρτιά και το παρουσίασε ως δική του πρωτοβουλία (όπως ο ανασχηματισμός του ΓΑΠ το θέρος του 2011).
      Το γενετικό κώδικα έπρεπε να το βάλω σε εισαγωγικά (τροπος του λέγειν είναι), αλλά τα κοινωνικά κινήματα έχουν μέσα αυτοπροστασίας...

      Διαγραφή
    6. ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΙς ΠΟΛΙΤιΚΕς ΤΗς ΟΡΓΉς (δηλαδη τα πρωτοφασιστικά ξεσπασματα εξω απο σπιτια πολιτικών κλπ βλ
      http://enthemata.wordpress.com/2011/03/13/sevastakis-12/

      Διαγραφή
    7. Δείμε, πάντως τώρα και με τα λιγότερο ισχυρά χαρτιά, μια χαρά βλέπω να τα πάει.

      Νόσφη, συμφωνώ γενικά με τον Σεβαστάκη. Και βέβαια αυτό που ακολουθεί είναι η θεωρία των δύο άκρων που καλλιεργούμενη γεμίζει ενοχές την επίσημη αριστερά, η οποία μετά απολογείται επιτιθέμενη, όπως κάποτε, όταν έγινε πατριωτικότερη των εθνικοφρόνων.

      Διαγραφή