του πλάτωνος η σκέψις με μισούσε

the-genealogy-of-style

Αδείμαντε, του απάντησα εγώ, δεν είμαστε ποιητές, εγώ κι εσύ, αυτή τη στιγμή - μια πόλη πάμε να ιδρύσουμε. Αυτό το οποίο οφείλουμε να ξέρουμε ως ιδρυτές της πόλης είναι τα καλούπια που πρέπει να χρησιμοποιούν οι ποιητές για τους μύθους τους και που αν δεν τα λαμβάνουν υπόψη τους, δεν θα πρέπει να τους επιτρέπουμε να γράφουν κι όχι να πλέκουμε εμείς μύθους. 

Σωστά, είπε· αυτά όμως τα καλούπια για τις ιστορίες με τους θεούς πώς ακριβώς θα είναι;

Να, κάπως έτσι, είπα: είτε για επική ποίηση πρόκειται είτε για λυρική είτε για τραγωδία, το θείο πρέπει πάντοτε να παριστάνεται απαράλλαχτα όπως είναι.

Πράγματι, πρέπει.

Ο θεός όμως δεν είναι σταλήθεια αγαθός και δεν πρέπει ως τέτοιον να τον περιγράφουν;

Ασφαλώς· γιατί ρωτάς;

Ωστόσο κανένα αγαθό πράγμα δεν είναι βλαβερό· έτσι;

Νομίζω, ναι.

Άραγε κάτι που δεν είναι βλαβερό προξενεί βλάβη;

Με κανέναν τρόπο.

Και κάτι που δεν προξενεί βλάβη κάνει κανένα κακό;

Κανένα.

Και κάτι που δεν κάνει κανένα κακό θα μπορούσε να ήταν αιτία κάποιου κακού;

Πώς θα ήταν αυτό δυνατό;

Το αγαθό, πάλι, είναι ωφέλιμο;

Ναι.

Επομένως είναι αιτία ευτυχίας.

Ναι.

Συνεπώς το καλό δεν είναι η αιτία για όλα τα πράγματα αλλά μόνο για τα καλά, ενώ για τα άσχημα πράγματα δεν φέρει ευθύνη.

Συμφωνώ απολύτως, είπε.

Επομένως, είπα εγώ, ούτε και ο θεός, ως αγαθός που είναι, είναι η αιτία για όλα όσα συμβαίνουν στους ανθρώπους, όπως λέει ο πολύς κόσμος, αλλά για λίγα μόνο, ενώ για πολλά άλλα δεν είναι υπαίτιος· γιατί στη ζωή μας τα καλά πράγματα είναι πολύ λιγότερα από τα άσχημα, και τα καλά αυτά δεν πρέπει να τα αποδίδουμε σε κανέναν άλλο, ενώ για τα άσχημα πράγματα πρέπει να αναζητούμε κάπου αλλού την αιτία τους κι όχι στο θεό. 

Πλάτωνος Πολιτεία

Μτφ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλου

Εκδόσεις Πόλις - 2002

σελ.160, 162

i-c