ούτω ποία...;

μια λέξη μόνο

που γράμματά χει εφτά

η ουτοπία

     Στην Κρήτη τα οζά θυμίζουν. Και οι άνθρωποι, που θεωρούνται τ' ανώτερα  από τα οζά, θυμίζουν και του λόγου τους. Τα οζά διαφέρουν απ' τον άνθρωπο γιατί, κατά πώς φαίνεται, δεν στοχάζονται, δεν συλλογούνται. Ας μην μπούμε τώρα στον παράδρομο για τις διαφορές ανθρώπου και άλλων ζώων που ανοίχτηκε. 

     Η ουτοπία είναι εικόνα της επιθυμίας. Επιθυμώ, θυμίζω. Θυμάμαι τον απώτερο μη τόπο. Αντί για τον μη τόπο, ο απώτατος έσχατος δεν είναι διαδικασία δίχως τέλος, αλλά τέλος. Οι ασκόπως ονειροσκόποι αναζητούν την ουτοπία σε φαντασιακές κοινότητες, επιθυμούν πέρα από την αρχή της πραγματικότητας, πραγματώνοντας την αρχή της ηδονής. Εικονοποιούν: επιθυμούν να ικανοποιούν. Η εικόνα μετακινείται διαρκώς πιο πέρα. Η μη εκπλήρωση της επιθυμίας θυμώνει. 

     Το θυμικό τακτοποιείται ή παραληρεί. Η κοινωνία δυσφορεί στα φαιδρά της όνειρα. Η μεγαλύτερη μεταπολεμική εκλογική καταγραφή της αριστεράς δεν οφείλεται σε καμιά μυστηριώδη φώτιση των ψηφοφόρων της για ν' απαρνηθούν την υποταγή στην ονειρωξική αναπόληση του γουοναμπή μπουρζουά. Αλλά στην τελευταία ελπίδα τους να κρατήσουν ανέγγιχτα τα γυαλάκια που τους χάρισαν οι άρπαγες εκείνοι που λεηλατούν όχι τα γυαλάκια αλλά τις προδότρες ζωές τους, τώρα που ξεπήδησαν πανούργοι από τους πιστωτικούς δούρειους ίππους. 

Utte Lemper: Alabama song - Enveualtacultura 

     Πάντως, είπαμε: άλλο εσχατιά, άλλο ουτοπία. Η ουτοπία θα μπορούσε να είναι τώρα. Το πουθενά θα γινόταν να είναι εδώ, και είναι κίνηση, στροβιλισμός, ανακάτεμα, ανασκάλεμα, γλυκιά και φλογερή οδύνη. Γραφικό, ε; Αυτή η διάσταση εσχατολογίας - ουτοπίας υπενθυμίζεται ενίοτε από τους αναλυτές της ουτοπίας, που συνήθως είναι αντικείμενο μάλλον της λογοτεχνίας. Να μια φράση: Εσχατολογία σημαίνει τελείωση της δημιουργίας· ουτοπία, το ξεδίπλωμα των δυνατοτήτων, που λανθάνουν στην κοινοτική ζωή της ανθρωπότητας, για μια "σωστή" τάξη πραγμάτων.

     Αυτή των πραυμάτων η τάξη, η θεσπισμένη οργάνωση, αντιστέκεται στο ξεδίπλωμα, καταργεί την κίνηση, ουρλιάζει στον κάθε σταθμό. Γι' αυτό, απόψε ας συγγενέψουμε με τον Περέκ:

     Όλες οι ουτοπίες είναι καταθλιπτικές, διότι δεν αφήνουν θέση στο τυχαίο, στη διαφορά στα "ποικίλα". Τα πάντα έχουν τακτο-ποιηθεί και η τάξη βασιλεύει. 

     Πίσω από κάθε ουτοπία, υπάρχει πάντα ένα μεγάλο ταξινομικό σχέδιο: μια θέση για κάθε πράγμα και κάθε πράγμα στη θέση του. 

     Ή, ας μουρμουρίσουμε, όπως ο Ρεζεμπάρ στην Αισθηματική Αγωγή του Φλωμπέρ, τώρα που η συζήτηση έφτασε σε θέματα ανώτερα...

Ώ! Όχι ουτοπίες, όχι όνειρα!

streetpoems